1-Gazve ve Seriyye:peygamberin bulunduğu savaşlara denir. Seriyye ise bizzat katılmadığı sahabeleri görevlendirdiği birliklerdir
2-İlk mescid Kuba mescididir.
3-Kuranı çoğaltan grubun başkanı zeyd b. sabittir.
4-Sebut tıval ( yedi uzun sure ): Bakara,Ali İmran, Nisa, Maide,Enam ve Enfal sureleridir.
5-Vücuh: Lafızları aynı, manaları farklı olan kelimelere denir.
6-İlhadi tefsir: Kuran ve sünnetin açık hükümlerine aykırı tefsirlere denir.
7-Burhanı Limmi: Müessirden esere ya da kanunlardan hadiselere götüren delillerdir.
8-Ahdi atik:Tevrat / Ahdi Cedid: İncil
9-Tevrat: Kanun,Öğreti demek
10-İncil : Müjde demek
11-Berzah:ölümden Mahşerdeki dirilişe kadar süren hayat kabir/Berzah hayatıdır.
12-Küsuf: güneş tutulma namazı/ Husuf: ay tutulma namazı
13-Peygamberin vefatından sonra sahabiler Sakifetü beni saide denilen yerde Hz. Ebu bekire biat etti.
14-Dehriyyun: zaman ve maddenin ebediliğini savunanlar.
15-Mezheb: bir dinin bilginleri arasındaki yorum farklılıklarından meydana gelen görüş farklılıklarıdır.
16-Medinede inen son sure Nasr suresidir.
17-Ayet:Alamet,nişan,ibret,emri acip,burhan ve delil manasına gelir.
18-Aksamul kuran: Kurandaki yeminlerdir.
19-İtikadi mezhepler:selefiyye,maturidiyye ve eşariyyedir.
20-Halkulkuran:kuranın mahluk olup olmadığı tartışmasıdır.
21-Mutezilenin kurucusu:vasıl b. Ata
22-Cebriyyenin kurucusu: Cehm b. Safvandır. İnsan fiillerinde hür değildir.
23-Kaderiye:Kurucusu,Mabed el-Cühenidir.kaderi inkar ederler,insan fiillerinde hürdür.
24-Hükmü itibarıyla hac çeşitleri:Farz,Vacip ve Nafile hac
25-Edası itibarıyla hac çeşitleri:Kıran,Temettü ve İfrad haccı
26-Afaki;Mikat sınırları dışında oturan kişiler için kullanılır.
27-Teyamun;Tavafı kabenin sağından yapmaktır.
28-Izdıba:Omuzlara alınan ridanın bir ucunu sağ koltuk altından geçirip sol omuz üzerine atarak sağ omuzu ve sağ kolu açıkta bırakmak.
29-Remel:Koşmaksızın çalımlı ve süratli yürümek
30-Hıll;Harem ile mikat arasındaki bölgedir.
31-Eyyamı Mina: Zilhiccenin 10,11,12 ve 13. günleridir.
32-Ziyaret tavafı haccın farz olan tavafıdır.
33-Tehallül:İhram yasaklarının sona ermesidir.tehallülü evvelden sonra cinsel ilişki yasağı devam eder,bu yasak tehallülü sani ile kalkar.
34-İhsar:Hac veya umre için ihrama giren kimsenin elinde olmayan bir sebeble ihramdan çıkmasıdır.
35-İstihlaf:namazda abdesti bozulan imamın yerine cemaatten birini geçirmesidir.
36-Kerrubiyyun:Arşın etrafında bulunan meleklere denir.
37-Müşkilül kuran: Aralarında tenakuz ve ihtilaf olduğu zanndilen ayetlere denir.
38-Nefri evvel:Bayramın 3. günü minadan ayrılmaya denir.
39-Revatip: 5 vakit namaza bağlı olarak kılınan nafile namaz; regaip ise 5 vakit namaza bağlı olmaksızın kılınan namazlara denir.
40-Vatanı sükna: 15 günden az kalmak üzere gidilen yer. vatanı ikame:15 günden fazla kalınacak yer; vatanı asli;kişinin doğup büyüdüğü,yerleştiği yer.
41-Eyyamı bid. Kameri ayların 13,14 ve 15. günleri oruçla geçirmek.
42-Ehli kıble: kabeye doğru namaz kılmanın farz olduğunu kabul edenler için kullanılır.
43-Mukarrebun-İlliyyun: Daima Allahı tesbih eden ve anan, Allaha çok yakın ve onun katında şerefli mevkii bulunan melekler.
44-İcaz:Kuranın özlü oluşu, kelime ve cümlelerin derin ve eşsiz anlamlartaşımasıdır.
45-Besmele ile başlamayan sure Tevbe suresidir.
46-Sebul Mesani (tekrarlanan 7 ayet) Fatiha suresidir.
47-Elmalılı Hamdi Yazır: Hak dini Kuran Dili adlı tefsiri var.
48-Zelletülkari: kıraat okuyuş hatalarıdır.
49-Kavme:Rukudan doğrulmaktır.
50-Kabenin 4 rüknü:1) Rüknü haceri esved, 2)Rüknü Yemani, 3) Rüknü Iraki, 4)Rüknü Şami.
51-Mültezem:Kabenin kapısı ile haceri esved arasındaki yerdir.
52-Cemrelerin mekkeden minaya doğru sıralanışı: Cemrei ula, cemrei vusta ve cemrei akabedir.
53-Metaf: tavaf yapılan alan.
54-İhcac: hac için bedel tutmaya denir.
55-Farz olan Ziyaret(İfaza) tavafının son vakti ömrün sonuna kadar devam eder.
56-Kütübü sitte:Buhari-Müslim-Ebu Davud-Tirmizi-İbn Mace- Nesai .
57-İlk fıkh usulü kitab imam şafiye ait olan er risaledir. imam şafinin eski görüşlerini ihtiva eden eseri hucce’dir.son görüşleri ise Ümm adlı eserindedir.
58-Muvatta, imam malike aittir. müsned ise ahmed b. hanbele aittir.
59-Cami:İbadet, muamelat ve ukûbata dair hadislerin yanı sıra, Kur’an-ı Kerimin fazileti, yaratılış, menâkıb ve benzeri konuları ihtiva eden hadis mecmualarıdır.
60-Sünen:Bu hadis mecmuaları, tahâret (temizlik)’ten vasiyete kadar olan bütün ibadet ve İslâm hukuku ile ilgili hadisleri ihtiva eden kitaplardır.
61-Musannef:tabiin döneminden sonra gelen neslin hadisleri konularına göre ayırıp, belirli bir düzen içinde yazmaya başlamaları ile yeni bir hadis kitabı türü ortaya çıkmıştır. Bu tür eserlere ‘musannaf’ denir.
62-Nizamiye medreseleri selçuklu sultanı Alparslan zamanında kuruldu ve yaygınlaştı.
63-Mevkuf hadis: isnadı sahabede biten hadislere denir.
64-Merfu hadis: isnadı peygamberde biten hadisler
65-Maktu hadis: İsnadı tabiinde biten hadisler.
66-Mebsut, İmam Serahsinin eseridir.
67-Bir kimsenin kıra gömüp hatırlamadığı mala malı dımar denir.
68-Zevaid sünnet:Hz. Peygamber (s.a.v.)’ in bir insan olmasıitibariyle yaptığı,
69-Secavend: Ayetlerde durulması ve geçilmesini belirleyen işaretlere denir.
70-Taabbudi:manası sadece Allah tarafından bilinen emirler.
71-Ahîlerin el kitabı olan ve daha çok ahlaki kurallar ve psikolojik öğretiler içeren eserlere fütüvvetname denir.
72-Garibul hadis: Hadis lügati niteliğindeki eserlere verilen isimdir.
73-Ahbar: Tevratı ve hükümlerini iyi bilen yahudi alimleri.
74-Ahkamul kuran: İbadet, mualemet,keffaret ve ukubat ile ilgili ayetlerin yorumunu konu edinen bilim dalıdır.
75-Aksamul kuran:Kuranda geçen yeminleri konu edinir.
76-Celse: İki secde arası oturuş.
77-Emsalul kuran: Kuranın meselleri.
78-Fevat: hac vazifesini yapan kimsenin süresi içinde arafe vakfesine yetişememesi.
79-Garibulhadis: hadislerdeki anlaşılması zor ve ancak sahanın uzmanları tarafından anlaşılabilen kelimelere denir.
80-Garibul Kuran: Tefsirde anlaşılması zor olan kelimeleri konu edinir.ilmin öncüsü Abdullah b. abbastır.
81-Kütübi tisa: Kütübü sitteye 3 ilave eserle oluşur.bunlar Dariminin süneni, imam malikin muvattası ve ahmed b. hanbelin müsnedi+ yukarda sayılan 6 kitap.
82-Mişna: Tevratın hükümlerini açıklayan şifahi beyanların yazıya geçirilmiş şeklidir.
Miun: ayet sayısı 100 den fazla olan sureler.
83-Talmud: sözlü tevratın yazıya geçirilmiş şekli olan mişna üzerine yapılmış tefsir ve yorumlardır.
84-İşari tefsir:tasavvufi tefsir.
85-Telfik, değişik mezheplerin görüşlerinden faydalanmak.
86-Yemini lağv: bir şeyin öyle olduğu zannedilerek ya da ağız alışkanlığıyla yapılan yeminlerdir. keffaret gerekmez.
86-Yemini ğamus: yalan yere, bile bile yapılan yemin.
87-Yemini münakid. mümkün olan ve geleceğe yönelik bir şeyi yapmak veya yapmamak üzere yapılan yemindir. bu yeminin keffareti 10 fakiri doyurmak veya giydirmek veya köle azat etmektir. buna gücü yetmeyen kimse 3 gün peşpeşe oruç tutar.
88-Zelle.peygamber hataları.
89-Hanefide isfar yani sabah namazını ortalık aydınlandıktan sonra kılmak müstehaptır
90-Ebu hanifeye göre huruç bi sunih yani namazdan kendi fiili ile çıkmak rukundür.
91-Ezan okunurken her cümle arasında biraz beklenir ve ikinci cümlede ses biraz yükseltilir. buna teressül veya irtisal denir.kamet ise duraklama yapılmaksızın seri okunur. buna hedir denir.
92-Muhazatün Nisa: kadınların erkeklerle aynı safta veya hizada bulunmasıdır.
93-Kefeni sünnet: Erkek için Kamis,izar ve lifafe;kadınlar için bunlarla birlikte baş ve göğüs örtüsüdür.
94-Kefeni kifayet:erkek için izar ve lifafe ve kadın için bir de başörtüsüdür.
95-Kefeni zaruret ise tek parça beze sarılmak.
96-Nema: Zekatın şartlarından olan nema malın artıcı nitelikte olmasıdır.
97-Havelanül havl :Malın üzerinden bir kameri yıl geçmesidir.
98-Nisab:Altında 20 miskal:85 gram; Gümüşte 200 dirhem:595 gram; hayvanlarda 5 deve;30 sığır ve 40 koyundur.
99-Rikaz:yer altındai maden, define hazine gibi şeyler için kullanılır.
100-İhramın Rükunleri: Niyet ve telbiyedir.
101-Haccın farzları ihram,arafat vakfesi ve ziyaret(ifaza) tavafıdır.
102-Remyi cimar:Şeytan taşlama işlemi.
103-ilk tehallül: Cinsel ilişki dışında yasaklar kalkar. saçların traş edilmesiyle başlar.ikinci tehallülde ise cinsel ilişki dahil tüm yasaklar kalkar.ziyaret tavafının yapılmasıyla olur.
104-Umrenin farzları ihram ve tavaftır.
105-Sahih ilmam: Umre ile hac arasında herhangi bir sebeble memlekete dönmek.
106-Hedy:hac ve umre menasikiyle ilgili kesilen kurbana denir.Kurban bayramı dolayısıyla kesilene ise udhiyye denir.
107-Cinayet:İhramlıyken harem bölgesinde yapılması yasak olan şeylerin yapılmasına denir.
108-Rici talak: kocaya yeni bir nikaha ihtiyaç olmadan boşadığı karısına dönme imkanı veren boşama türüdür.
109-Bain talak: kocaya boşadığı eşine ancak yeni bir nikahla dönme imkanı veren boşama şeklidir.
110-Karşılıklı rıza ile boşanmaya muhalea veya hul denir.
111-Mahkemeye boşanma için başvurmaya tefrik denir.
112-Lian: karısına zina etti deyip bunu ispat edemeyen karı kocanın karşılıklı lanetleşmesididr.
113-İLa: Kocanın 4 ay veya daha fazla karısına yaklaşmayacağına yemin etmesi, adamasıdır.
114-Lukata:buluntu mal.
115-Tanah:yahudilikteki yazılı dini edebiyattır
EHLİ SÜNNET:
************************************************** **
tevil: yoruma açık, yorum yapılabilir, yorum yapılan anlamındadır. Tevili kabul edenler akılcılardır. Akılcı olmayan yorumu kabul etmez.
A) Selefiyye (ehli sünneti hassa)
kurucusu: Yoktur.* Bir topluıluktur.
Alimleri(MÜTEAHHİRUN SELEFİYYE) : İbni Teymiyye, İbni Kayyim el- cezviyye, ibnil vezir, Şevkani ve mahmud Şükri el Alüsi
***not: teymiyyenin iki eserini iyi bilin. MUKADDEMETÜL TEFSİR ve MÜKADDİM Fİ USULİ TEFSİR
ÖZELLİKLERİ
***Ayet ve hadislerde asla yoruma yer vermezler. Buna bağlı olarakta Akılcılığa karşıdır. Tevil yoktur.
bölgeler: Arabistan, Körfez ve Kuveyt
************************************************** ***
Eşari(EHLİ SÜNNETİ AMME)
kurucusu: EBÜL HASAN ALİ B. İSMAİL EL EŞARİ
alimleri: BAKILLANİ(BU ÇOK ÖNEMLİ BİRİS), .GAZZALİ, ŞEHRİSTANİ, CÜRCANİ, FAHRETTİN ER RAZİ, AMİDİ, TEFTEZANİ (arkadaşlar eşari alimlerini ezberlemek çok kolay. Genelde sonu ani diye biter. Mesela cürcANİ bakırlANİ gibi)
ÖZELLİKLERİ
***Akıla ilk yer veren mezheptir.
*Kadından peygamber olur diyenlerdir(hz Meryem pegamberdir görüşü bunlara ait.)
*Emir ve yasak olmadan iyi ve kötü bilinmez görüşü bunlara ait
*Mutezilede hocası cübbaidir. Cübbai ile üç kardeş meselesinde tartıştılar. Eşari dersi terketti *mezhepten ayrılarak eşariyi kurdu.
*Mutezileden ayrılırken aynı zamanda mutezileye antitez oldu. Karşı çıktı.
BÖLGELER:
*Endülüs, Hicaz , K.Afrika , Mısır, Irak, Suriye
bölgeleri ezberlemek çok kolay. Şifre : EHKAMIS
3) MATURUDİ
*Kurucusu: Ebû Muhammed bin Muhammed Bin Mahmud el Maturudi
ÖZELLİKLERİ:
*Ayet hadiz ve akıla yer vermiştir.
*mutezile ve eşari arasında yer almıştır(bu maddeyi kesin bilin)
* tebliğ olmasada akıl Allah’ı bulur.
* imanlı bir kişiye zorla inkar sözleri söyletilirse o kişi dinden çıkmış olmaz
ALİMLERİ:
Hakim es Semerkandi(bu çok önemli), Ebu Seleme Essemerkandi, Ebül Yüsr Muhammed el Pezdevi , En nesefi , Kadı Celaleddin zade Hızır bey, Beyazızade Ahmed efendi
************************************************** **********
MATURUDİ VE EŞARİNİN FARKLARI
(birinci cevaplar maturudi ikinci cevaplar eşariye ait)
1- CÜZZİ İRADE VARMIDIR ?
Vardır- yoktur
2- ALLAH’IN TEKVİN SIFATI VARMIDIR ?
Vardır- yoktur
3- ALLAH KULUNA GÜCÜ YETMEYECEĞİ YÜK YÜKLER Mİ ?
Yüklemez- yükler
4- KADINDAN PEYGAMBER OLUR MU ?
Hayır olmaz- evet olur
5- ALLAHIN FİİLLERİ YARATMASININ BİR SEBEBİ VARMIDIR ?
Evet vardır- hayır yoktur
6- KAFİRLER SADECE İMANLAMI YOKSA HEM İMAN HEM İBADETLEMİ YÜKÜMLÜDÜR
Sadece imanla yükümlü- hem iman hem ibadetle yükümlü
7- İRTİDAD: DİNDEN ÇIKARN KİŞİ TEKRAR TÖVBE ETSE DAHA ÖNCEKİ AMMELERİ SEVAPLARI GERİ DÖNER Mİ?
Hayır dönmez- evet döner
8- ÖLMEK ÜZERE OLAN KİŞİNİN TÖVBESİ KABUL OLUR MU ?
Evet olur- hayır olmaz
************************************************** ***************
MUTEZİLE (ehli adl vel Tevhid)
Kurucusu: Vasıl bin Ata
ÖZELLİKLER
* Akılcıdır
* hocası olan Hasan Basri’nin dersini büyük günah işleyen kişi konusundaki tartışmadan dolayı terk etmiştir. Vasıl b. Ata ya göre büyük günah işleyen ne kafir olur ne de Müslüman. Bu ikisinin arasındadır. Bu görüşede el benzile beynel menzileteyn denir.
* Abbasilerin resmi mezhebidir.
* Mantık kurallarıyla çelişir gördüğü ayet ve hadisleri mantığa göre yorumlarlar.
* BEŞ TEMEL ESASI VARDRI BUNLAIR KESİN BİLİN:
1. TEVHİD: Allah’ın birliği
2. ADL : Adalet eşitlik
3. VAAD ve VAİD : İyliğe cennetle mükafat kötülüğe cehennemle ceza verilmesi
4. EL MENZİLE BEYNEL MENZİLETEYN: büyük günah işleyen inkar ile iman arasındadır.
5. EMRİBİL MARUF NEHYE ANİL MÜNKER: iyliği emredip kötülüğü yasaklamak
ALİMLERİ:
Zemahşeri, Cubbai,, Kadı Abdulcabbar, Ebul huzeyl El Allaf(çok önemli edebiyatçı ve tefsirci)
CEBRİYYE
Cebir: insan yaptıklarından sorumlu değildir. İnsanın kaderi yazılıdır senaryo hazırdır insan ise sadece bu senaryoyu oynar. Yani fiili seçiminde etkisi yoktur. Seçme iradesi yoktur. Şöyle açıklıyorlar: İnsan bir kapı gibidir. Onu hareket ettiren olursa o hareket ettiren olursa hareket eder. Olmazsa kapı gibi durur hiçbir fiil işlemez.
Bu cebir inancına sahip olanlarada Cebriyye denir.
HARİCİLİK (havaric)
Kurucusu: Abdurrahman bin Mülcem => HZ. Ali efendimizi şehit eden kişi
HZ Ali ile Muaviye arasında geçen sıffın savaşında ortaya çıkmış bir topluluktur. Halifeyi öldüren vatan hayinidir diyerek Hz Ali ye isyan ettiler. Ve Hz Ali yi şehit ettiler.
ŞİA
HZ. Ali taraftarlarının oluşturduğu topluluktur.
ŞİA ÜÇ KOLA AYRILIR
1) ZEYDİYYE : HZ Ali’nin torunu ZEYNEL BİN ABİDİN(çok önemli bir isim)
2) İSMAİLİYYE : Cafer Essadık ın oğlu İsmail kurmuştur.
3) İMAMİYY (12 İMAM) : isnani aşere yani 12 imam
alıntı:diniajans.com
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder