TECVÎD
“Tecvîd, sıfatları yö nü nden harflerin hakkını ve mü stehakkını vermektir.”
Tanımda geçen “hakkını” kelimesinden maksat harfleri cehr, hems, şiddet, rihvet
gibi sıfat-ı lâzımelerine uygun okumak, “mü stehak” kelimesinden maksat
ise harfleri lîn, kalkale vb. sıfat-ı â rızelerine uygun, gü zel bir şekilde ne eksik
ne fazla okumak demektir. Tecvîdin konusu, Kur’ân harfleridir. Tecvîdin gâyesi,
Kur’ân kelimelerini Hz. Peygamber’den (s.a.s) alındığ ı şekliyle muhâfaza etmek
ve Kur’ân tilâvetinde hatâ yapılmasını ö nlemektir. Tecvîd, ilim olarak
farz-ı kifâye, uygulama olarak Kur’ân okuyan kişilere farz-ı ayndır.
Mahrecin Tanımı: Mahrec, tecvîd kavramı olarak harfin çıkış yeri anlamında
kullanılmaktadır. Mahreç, hakîkî ve takdîrî olarak ikiye ayrılır.
1. Hakîkî Mahrec: Harf, bir mahrece temas ederek çıkıyorsa, o yere
“hakîkî mahrec” denir. Yirmi sekiz harfin tamamının da çıkış yeri olan boğaz,
dil ve dudak hakîkî mahrec bö lgeleridir.
2. Takdîrî Mahrec: Harf herhangi bir mahrece temas etmeden çıkıyorsa,
buna “takdîrî mahrec” denir. Takdîrî mahrec bö lgelerini aşağ ıdaki şekilde sınıflandırabiliriz:
a) Geniz, ihfâ hâlinde veya ğ unneli idğâm hâlinde olan sâkin م ve ن harflerine
ait ğ unnenin mahrecidir.
b) Ağ ız ve boğaz boşluğu: Med harfleri olan ا، و، ي çıkar.
Lahn-ı Celî: Harflerin sıfat-ı lâzilemelerine riâyet etmemek. Hü kmü haramdır.
Lahn-ı Hafî: Harflerin sıfat-ı â rizelerinde olan hatâlardır. Hü kmü vâciptir.
HARFLERİN SIFATLARI
Sıfat, harfin, mahrecinden telaffuzu esnasında aldığ ı keyfiyete denir.
Zıddı Bulunan Sıfatlar: Cehr-Hems, Şiddet-Rihvet, İstila-İstifal, İtbakİ
nfitâh, İsmat-İzlak.
Zıddı Bulunmayan Sıfatlar: İstitâle, İnhirâf, Kalkale, Lîn, Safir, Tefeşşî, Tekrîr.
192 / DİN GÖ REVLİSİNİN BAŞUCU KİTABI HARFLERİN UZATILMASI (MED)
Med harflerinden biriyle sesin uzatılmasına med denir. Kendisinden ö nceki
harfin sesini uzatan harfe “med harfi” denir. Med harfleri ü ç tanedir; ا، و، ي
Med Sebepleri:
Hemze: Boğazın en dibindeki hakîk î mahreçten çıkar ve أ şeklinde yazılır.
Hemze-i Katı’: Yazıda ve okunuşta bulunan dolayısıyla da med sebebi
olan hemzedir.
Hemze-i Vasıl: Vasıl hâlinde okunmayan dolayısıyla da med sebebi de olamayan
hemzedir.
Sükûn: Harekesizliktir, alâmeti cezmdir.
Sükûn-u Lâzım: Vakıf hâlinde de vasıl hâlinde de değ işmeyen, mevcut
sü kû ndur. Yâni “vakfen ve vaslen sâbit olan sü kû n”dur.
Sükûn-u Ârız: Kelimenin aslında olmayıp vakıf sebebiyle ortaya çıkan, vasıl
hâlinde ise dü şen sü kû na denir. Yâni bu sü kû n, “vakfen sâbit, vaslen sâkıt
olan sü kû n”dur.
Med Çeşitleri: Aslî ve fer’î med olmak ü zere iki çeşit med vardır. Harfin sesini
uzatmak için hemze veya sü kû na ihtiyaç duyulmayan medde “aslî med” denir.
Hemze veya sü kû n sebebiyle aslî med ü zerine ziyâdeden doğan medde “fer’î
med” denir. Bu med, “medd-i mezîd” veya “medd-i medîd” diye de isimlendirilir.
MEDD-İ TABİÎ
Harf-i med bulunur, sebeb-i med bulunmazsa medd-i tabiî olur. اوتِينَا Tabiî
meddi, bir elif miktarı uzatmak vâciptir.
/ 193
MEDD-İ MUTTASIL
(Bitişik-aynı kelimede) Med harfinden sonra, sebeb-i med olan hemzenin
aynı kelimede bulunmasından meydana gelen medde “medd-i muttasıl” denir.
وَجِيءَ , جَاءَ , سُوءَ Medd-i muttasılın en az iki elif miktârı uzatılması vâciptir,
efdali ise dö rt elif uzatmaktır.
MEDD-İ MUNFASIL
(Ayrı kelimelerde) Med harfinden sonra, sebeb-i med olan hemzenin ayrı
ayrı kelimelerde yan yana bulunmasından meydana gelen medde “medd-i
munfasıl” denir. يَا اَيهَا، تُوبُوا إلىَ اللهِ، إِني اَخَافُ
Medd-i munfasıldaki med harfi bazen takdîrî olur ve yazıda gö zü kmez. Bu
durum genellikle takdîr î bir ” و“ veya takdîr î bir ” ي“ ile uzatılan zamirde veya
ism-i işârette ortaya çıkar ki buna “sıla-i kü brâ” da denir. Medd-i munfasılın
meddi câizdir.
MEDD-İ LÂZIM
Med harflerinden biri ve sebeb-i medden sü kû n-u lâzım aynı kelimede yan
yana bulunursa medd-i lâzım olur. وَلاَ الضَّالِّينَ، الحَاقَّةُ، تَأمُرُونَ
Meddi Lâzım 4 çeşittir:
1.Meddi Lâzım Kelime-i Musakkale (şeddeli kelime): مُدْهَامَّتَانِ – حَادٌّ
2.Meddi Lâzım Kelime-i Muhaffefe (cezimli kelime): آلانَ
3.Meddi Lâzım Harf-i Musakkale (şeddeli harf): ،َ الَمَ طسَمَ
4.Meddi Lâzım Harf-i Muhaffefe (cezimli harf): ص، صَادٌ، اَلَم
MEDD-İ ÂRIZ
Med harflerinin birinden sonra, sebeb-i med olan â rız sü kû n gelirse medd-i
ârız olur: نَسْتَعِينُ، يَعْلَمُونَ . Bir eliften fazla uzatılması câizdir.
Ü STÜ N:3 vecih: 1. Tû l: 4 elif, 2. Tevassut: 2-3, 3. Kasr: 1 elif.
KESRA:4 vecih: 1. Tû l: 4 elif, 2. Tevassut: 2-3, 3. Kasr: 1 elif, 4. Kasr ile revm.
194 / DİN GÖ REVLİSİNİN BAŞUCU KİTABI Ö TRE: 7vecih: 1. Tû l: 4 elif, 2. Tevassut: 2–3, 3. Kasr: 1 elif, 4. Tû l ile işmâm,
5.Tevassut ile işmâm, 6. Kasr ile işmâm, 7. Kasr ile revm.
Medd-i â rızdaki vecihler Medd-i Lîn için de geçerlidir. Kıraat imâmımız
 sım hazretleri, medd-i â rızı tevassut vechi ile okumayı tercih etmişlerdir.
Revm: Hafif bir sesle harekeyi belirtmektir. Gö remeyenlere harekeyi duyurmak
maksadına yö nelik yapılan revm; vakıf hâlinde ö tre ve esrede yapılır,
ü stü nde yapılmaz.
İşmâm: Sü kû ndan sonra ö treye işâret etmek ü zere dudakları ö nde yummaktır.
Dolayısıyla işmâm sadece ö trede yapılır. İşmâmda ses yoktur. Harekeyi
duyma imkânına sahip olamayanlar, işmâmdaki dudak hareketi sayesinde
harekeyi anlama imkânı elde ederler.
Revm ve İşmâm Yapılmayan Yerler:
a) Sonu tenvînli kelimelerde,
b) Â rızî harekelerde,
c) Mü enneslik tâ’larında,
d) Cemî’ mîmlerinde.
MEDD-İ LÎN
Lîn harfinden sonra, sebeb-i med olan â rız veya lâzım sü kû n bulunursa
“medd-i lîn ” olur. خوَفْ
Lîn harfleri, ِ ncesi ü stün olan cezimli و ve يْ dir.
İDGÂM MEA’L-GUNNE
Gunneli idgâm demektir. İdgâm mea’l-gunne harfleri: ( ي م ن و :نُوَيْم ) olup,
dِ rt tanedir. Tenvîn veya sâkin ن’dan sonra bu harflerden birisi gelirse idgâm
mea’l-gunne olur. Misâl: يَرَهُ خَيْرًاسِنَةٌ وَلاَ نَوْمٌ، وَمِنْ مَاءٍ، نُقَاتِلْ، مَلِكًا Eğer sâkin ن ile
idgâm mea’l-gunne harflerinden ” و“ veya ” ي“ aynı kelimede bulunurlarsa,
bü tü n kıraat imâmlarının ittifâkı ile izhâr olur. İdgâm mea’l-gunne olmaz.
Kur’ân-ı Kerîm ’de bu tü rlü kelime dö rt tanedir: الدُّنْيَا -صِنْوَانٌ -قِنْوَانٌ -بُنْيَانٌ Hü kmü
vâciptir. İdgâm mea’l-gunnenin mü ddeti bir elif miktârıdır.
ن) ) ve ( يس ) kelimelerinden sonra gelen و harfi İmam  sım ve Hafs
rivâyetine gö re hem izhâr hem de idgâmla okunabilir: ، الحَكِيمِ وَالقَرْآنِ يَسَ وَالقَلَمِ
/ 195
İDGÂM-I BİLÂ GUNNE
(Gunnesiz İdgâm) Tenvîn veya sâkin ” ن“ dan sonra ” ر“ ve ” ل“ harflerinden
biri gelirse idgam-ı bilâ gunne olur. Sesi genizden getirmeden şeddeli
olarak okunur: غَفُورٌ رَحِيمٌ، هُدًى لِلْمُتَّقِينَ، مِنْ رَبِّهِمْ
İDGÂM-I MÜTECÂNİSEYN
Mahreçleri bir olan, sıfatları (vasıf, nitelik; kalınlık, incelik, yum,
vurgulu okunma gibi) farklı olan iki harfin, birinc uşaklık
isi sâkin, ikincisi harekeli
olarak gelirse, birincisini ikincisine katıp/çevrilip (birinci harfi okumayıp),
ikinci harfi şeddeli imiş gibi okumaya idgâm-ı mü tecâniseyn denir.
Hü kmü vâciptir. Cinsleri aynı olan harfler sekiz tânedir ve şu ü ç gruba
ayrılırlar: a) ت، ط، د b) ظ، ذ، ث c) ب، م
İDGÂM-I MÜTEGÂRİBEYN
Mahrecinde veya sıfatında birbirlerine yakınlığ ı olan iki harften birincisi
sâkin, ikicisi harekeli olarak gelirse, birincisinin ikincisine katılıp ikinci harfi
şeddeli imiş gibi okumaya idgâm-ı mü tegâribeyn denir. Hü kmü vâciptir.
Birbirlerine yakınlığ ı olan harfler 4 tanedir ve iki gruba ayrılırlar:
a) ل (ل,ر ِ nce gelmelidir): ( (بَلْ رَفَعَهُ اللهُ، قُلْ رَبِّ
b) ق (ك,ق ِ nce gelmelidir ve ق, kendi mahrecinden kalkale yapılmadan
okunur): اَلَمْ نَخْلُقْكُم İdgamın olduğu yer de kalkale yapılmaz.
İDGÂM-I MİSLEYN
Aynı harfin, aynı veya ayrı kelimede, birincisi cezimli, ikincisi harekeli olarak
arka arkaya gelmesi durumunda birincisinin ikincisine katılarak ikincisinin
şeddeli bir harf gibi okunmasına idgâm-ı misleyn denir. İdgâm-ı misleynde,
م” “ harfinin م’e, ” ن“ harfinin de ن’a uğ raması hâriç gunne yapılmaz. Hü kmü
vâciptir. İdgâm-ı misleyn; mealgunne ve bilâgunne olarak ikiye ayrılır.
I- İdgâm-ı misleyn mea’l-gunne: Bu da iki durumda meydana gelir:
a- Sâkin ن’dan sonra harekeli ن geldiğ i zaman. وَمَنْ نُعَمِّرْهُ، مَنْ نَشَاءُ، مِنْ نَارٍ
196 / DİN GÖ REVLİSİNİN BAŞUCU KİTABI b-Sâkin مْ’den sonra harekeli م geldiğ i zaman: قَصَصْنَا مَنْ مِنْهُمْ مُؤصَدَةٌ، عَلَيْهِمْ
جُوعٍ، مِنْ اَطْعَمَهُمْ
SAKİN MÎM’İN ÜÇ HÂLİ
1- Sâkin مْ, kendisinden sonra gelen harekeli م harfine uğ rarsa, idgâm-ı
misleyn mea’l-gunne olur.
2- Sâkin مْ’den sonra ب harfi geldiğ i zaman ihfâ olur. Buna ihfâ-ı şefevî (dudak
ihfâsı) denir. (- بِهِ اَمْ مَا لَهُمْ بهِ ) gibi. م, dudaklara bastırmadan ve kısmen
gizlenerek okunur. Gunnede de hafif tutma yapılır.
3- Sâkin مْ’den sonra ب ve م ‘den başka harflerden biri geldiğ i zaman izhâr
olur. Buna izhâr-ı şefevî denir. ، فِيهِ وَلَهُمْ عَذَابٌ، هُمْ دِينُكُمْ، لَكُمْ الْحَمْدُ gibi. Bu durumda
م tutma yapılmadan, tabiî olarak okunur. م’in gunne sıfatı da normalden
fazla uzatılmadan okunur.
II - İdgâm-ı misleyn bilâ gunne: ن ve م harflerinin dışında kalan harfler, birbirlerine
uğ radığ ı zaman olur. قَدْ دَخَلُوا، اِضْرِبْ بِعَصَاكَ الحَجَرَ gibi. Hü kmü vâciptir.
İKLÂB
Tenvîn veya sâkin nûn’dan sonra ب gelirse, ب’den ِ nce gelen tenvîn in
nûn’u veya sâkin nûn’u, hâlis sâkin م’e çevirerek, hâsıl olan م’i gunneli okumaya
iklâb denir. Bir buçuk elif uzatmak vâciptir. ( ( مِنْ بَعْدِ، سَمِيعٌ بَصِيرٌ
İZHÂR
İzhâr, iki harfin arasını birbirinden ayırıp açarak, idgâmsız, ihfâsız ve
iklâpsız olarak açıkça ve kuvvetlice okumaya denir. Tenvîn veya sâkin ن’dan
sonra izhâr harflerinden ( ا ح خ ع غ ه ) biri gelirse, izhâr olur. Hü kmü vâciptir. منَْ
آمَنَ، غَفُورٌ حَلِيمٌ، مِنْ خَوْفٍ
İHFÂ
Tenvîn veya sâkin ن’dan sonra ihfâ harflerinden (، ) ت، ث، ج، د، ذ، ز، س، ش
ص ض، ط، ظ، ف، ق، ك biri gelirse ihfâ olur. Miktârı, bir buçuk eliftir. ،ِ عنَ صلَاتَهِ
مِنْ طَيِّبَاتِ، مِنْ دُونِ، اَنْتُمْ
/ 197
TENVخN VE SآKİN NÛN’UN BEŞ HÂLİ
Tenvîn veya sâkin ن’den sonra;
ر - ل) ( 1 ) harfi gelirse, idgâm-ı bilâ gunne olur.
وي م ن) ( 2 ) harflerinden biri gelirse, idgâm-ı mea’l gunne olur.
ب ( 3 harfi gelirse, iklâb olur.
4) قu on be harften birisi gelirse ihfâ olur: ( ت ,ث ,ج , د , ذ , ز , س , ش , ص
( , ض , ط , ظ , ف, ق, ك
ا ح خ ع غ ه) ( 5 ) harflerinden biri gelirse izhâr olur.
KALKALE
Harfin, çıkış yerinden kuvvetli bir ses ile okumasına kalkale denir. ، ب، ج، د
ط ق harflerinden biri kelimenin ortasında veya sonunda cezimli olarak geli -
lerse kalkaleli okunurlar: قَدْ قَامَ، لَمْ يَلِدْ Şedde ve idgâm kalkaleye mânîd ir.
RÂ HARFİNİN (İNCE VEYA KALIN) OKUNUŞU
a) ر Harfinin Kalın Okunduğu Yerler:
ر - ’nın harekesi ü stün ve ö tre ise kalın okunur: ليِنُذْرَِ، تَمُرَّ، نصَرٌْ
ر - cezimli ise, kendisinden ِ nceki harfin harekesi ü stün ve ِ tre ise yine
kalın okunur: وَامُْرْ بِالعُرْفِ، وَاِنْحَرْ، بِالنَّذُرْ
ر - ve ondan ِ nceki harf sâkin, bir ِ nceki harfin harekesi ü stün ve ِ tre ise
kalın okunur: بِالصَّبْرْ، مِنْ كُلِّ اَمْرْ، فِي الصُّدُورْ
- Vasıl hemzesinden (okunmadan geçilen hemzeden) sonra gelen ر, kalın
okunur (Kur’ân’da vasıl hemzelerinin başında ص yazılıdır): ، اِرْجِعِي، لِمَنِ اِرْتَضَى
اِرْكبَْ
ر - sâkin, kendinden ِ nceki harf esreli, ر’dan sonraki harf ise kalın okunan
harflerden olup harekesi ü stün ve ö tre olursa, ر yine kalın okunur: ، فِرْقَةٌ، مِرْصَادًا
قِرْطَاسٌ
b) ر Harfinin İnce Okunduğu Yerler:
ر - ’nın harekesi esre ise ince okunur: ، يُرِيدُ بِالبِرِّ، اَبْصَارِهِمْ
198 / DİN GÖ REVLİSİNİN BAŞUCU KİTABI ر - cezimli ise, kendisinden ِ nceki harfin harekesi esre ise ince okunur:
وَاصْطَبِرْ، مُذَكِّرْ
ر- ve ondan ِ nceki harf sâkin, bir ِ nceki harfin harekesi esre ise ince okunur:
قَدِيرْ، بَصِيرْ
ر - sâkin ve bir ِ nceki lîn harfi ise, ر harfi ince okunur: سَدِيرْ
ALLAH LآFZININ OKUNUقU
a. Allah Lâfznn Kaln Okunduًu Yerler: Allah isminden ِ nceki harfin
harekesi ü stün veya ِ tre ise Allah isminin lâm’ kaln okunur: نَصْرُ اللهِ، هُوَ اللهُ
b. Allah Lâfzının İnce Okunduğu Yerler: Allah isminden ö nceki harfin
harekesi esre olursa Allah isminin lâm’ı ince okunur: اَعُوذُ بِاللهِ
SEKTE
Sekte, nefes almadan bir elif miktârı kadar bir sü re sesi kesmeye denir.
Kur’ân’da şu dö rt yerde sekte vardır ve sekte yapılacak yerde harfin altında
سكته yazılıdır.
1- Kehf Sû resi’nin 1. â yetinde: قَيِّمًا --- عِوَجًا
2- Yâsîn Sû resi’nin 52. â yetinde: هَذَا --- مَرْقَدِنَا مِنْ
3- Kıyâme Sû resi’nin 27. â yetinde: رَاقْ --- وَقِيلَ منَْ
4- Mutaffifîn Sû resi’nin 14. â yetinde: رَانَ --- كَلاَّ بلَْ
OKUYUŞ ŞEKİLLERİ (YAVAŞ – HIZLI – NORMAL)
a) Tahkîk: En ağ ır okuma şeklidir. Yavaş yavaş, mânâyı dü şü nerek, bü tü n
tecvît kurallarına uyarak, ruhsatları kullanmadan (meselâ medd-i munfasılı
da 4 elif uzatarak) okumaktır.
b) Hadr: Sü ratli okuma şeklidir. Hatim indirenler, cü z okuyanlar bunu tercih
ederler. Bunda yine medd-i lâzım 4, medd-i muttasıl 2 elif uzatılır. Bu ikisinin
dışında 1 eliften fazla uzatılanlar ise 1 elif uzatarak okunur.
c) Tedvîr: Tahkîk ile hadr’in ortasıdır. Bunda da mânâ dü şü nü lü r
TECVİD SORU CEVAPSoru 1 Kur'an-ı kerim okumaya başlarken isti-azenin hükmü nedir :?: Cevap 1 Süre evvellerinde isti-aza bir kısım Alimler vacip demişler ise de esas olan ekser ulemaya göre sünnettir.
Soru 2 Süre başlarında besmelei şerife okumanın hükmü nedir :?:
Cevap 2 Berae(tevbe)süresi hariç bütün surelerin başı besmele-i şerifenin mahallidir.Besmele-i şerifenin okunması sünnettir. Soru 3 Berae süresinin başında besmele-i şerif okunurmu :?:
Cevap 3 Berae süresinin başında besmele okumak caiz değildir.Diğer ayetlerinde ise beis yoktur. Soru 4 Kur'an- kerim kaç tahrik üzere okunur?her tarika göre med miktarları ne kadardır :?:
Cevap 4 Kur'an-ı kerim 3 tarık üzere okunur. Tahkik tarıkında: Meddi tabii: 1elif mikdarı Meddi muttasıl :4 elif mikdarı Meddi munfasıl:4 elif mikdarı Meddi lazım:4 elif mikdarı Meddi Arız:4 elif mikdarı Meddi Liin:3elif mikdarı med iledir...
Tedvir tarikınde Meddi tabii: 1elif mikdarı Meddi muttasıl elif mikdarı Meddi munfasıl:3 elif mikdarı Meddi lazım:3 elif mikdarı Meddi Arız:3 elif mikdarı Meddi Liin:2 elif mikdarı med iledir...
Hadır tarıkında ise Meddi tabii: 1elif mikdarı Meddi muttasıl :2 elif mikdarı Meddi munfasıl:1 elif mikdarı Meddi lazım:2 elif mikdarı Meddi Arız:1 elif mikdarı Meddi Liin:2 elif mikdarı med iledir... Soru 5 Tecvidin hükmü nedir :?:
Cevap 5 Tecvid öğrenmek ona riayet وَرَتِِلِ الْقُرْ ءَانَ تَرْتِيلاً hükmüne göre farz-ı kifayedir....
Soru 6 Tertil ne demektir :?: Cevap 6 harflerin tecvid ve sıfatı lazimelerinin sıfat-ı arizelerini bilmek anlamak vakıflarını, durulacak yerler ve başlayacak yerleri bilmek ve tatbik etmektir.Vakıf ve ibtida peygamber efendimiz bizzat fiili sünneti ile sabittir. Soru 7 Tecvid kelimesinin lugat manası nedir :?: Cevap 7 Bir nesneyi güzel etmekve hoşca yapmak manasınadır... Soru 8 İlmi tecvidin şer'anhükmü ne ile sabittir :?: Cevap 8 Kitab Sünnet İcma-iümmet ile sabittir. Soru 9 Tecvidin tarifi nedir:?: Cevap 9 و هو اعطاء الحروف حقوقها وترتب مراتبها وردالحرف الي مخرجه واصلهTecvid harflerin hakkınıve vermek mertebelerini tertip etmek harfi mahreç ve aslına red ermektir .Soru 10 Tecvid ilmi nedir :?: Cevap 10 kendisinde harflerin mahreçlerinden ve sıfatlarından bahs edilen bir ilimdir.Yani harflerin mahreç sıfatlarına uymak sureti ile kur'an-ı kerimi hatasız okumayı öğreten ilimdir.
Soru 11 Tecvidin gayesi ve faidesi n nedir :?: Cevap 11 Lisanı hatadan ve noksandan ve ziyadeden hıfz edip me'murun bihe imtisaldir.Yani harflerin mahreç ve sıfatalrına uymak sureti ile kur'an-ı kerimi hatasız okumayı öğreten bir ilimdir... Soru 12 Tecvid eserinin ilk musannifi kimdir :?: Cevap 12 Tecvid eseri ilk defa hicri 325 miladi 936 tarihlerinde vefat eden Musa bin Ubeydullah ibni Yahya ibni Hakan tarafından yazıldığı beyan edilmektedir... Soru 13 Harfi med kaç tanedir neye denir :?: Cevap 13 Harfi med 3 dür و ي ا و sakin olsa makabli mazmum olsa ي sakin olsa makabli meksur olsa ا elif ise daima sakin olup makabli meftuh olmakla cemi zamanda harfi med olur Her üç harf kendi cinsinden hareke alırsa harfi med olur (Mukadder harf ile) Soru 14 Harfi liin kaç tanedir neye denilir :?: Cevap 14 Harfi liin 2 dir و ي sakin olup makabilleri meftuh olursa harfi liin olur her 2 harf kendi cinsinden hareke almaz harfi liin harfi med demektir... Soru 15 Aslı med ne demektir, Fer-ı med ne demektir, Aralarındaki fark nedir :?: Cevap 15 Aslı med 1 elif mikdarı (kasrı med)demek olup vacip hükmündedir... Fer-ı med asli med üzerine zaid olandır ki yani 1 elif üzerine ziyade olan 2 elif 3 elif 4 elif 5 elif mikdarı çekmek caizdir.bunlara meddi medid meddi mezid de denilir...
Soru 16 Harfi liin ile harfi med arasındaki fark nedir :?: Cevap 16 Harfimedlerde kendi cinsinden hareke alıp kendisinden evvel ki harfin sesini 5 elif mikdarına kadar uzatır.Harfi liin ise kendi cinsinden hareke almayıp ehaffül harekat olan fetha harekesini aldığından ve kendi sesi uzatıldığı için 3 elif mikdarına kadar ses uzatılır. Soru 17 Meddi muttasıl ve meddilazım dışında med bablarında meddi vacip hükmü varmıdır :?: Cevap 17Medditabii dahi her nekadar medlern mertebelerinde vacip ifadesi yok isede her med babında bir elif mikdarı yani asli med vaciptir. Soru 18 Med kaç nev'idir :?: Cevap 18Meddinnev'ileri 10 tanedir... 1) Meddi tabii 2) Meddi muttasıl 3) Meddi munfasıl 4) Meddi lazım 5) Meddi arız 6) Meddi liin-i sukunu arız 7) Meddi liin-i sukunu lazım Meddi temkin9) Meddi ibda l10) Meddi manevi (7 tanesi misalleri ile bilinmektedir.) Soru 19 Hafs rivayetine göre kaç yerde teshil vardır :?: Cevap 19Hafs rivayetine göre 7 yerde teshil vardır. آلذَكَرَيْنِ gibi 2 yerdeآلاَنَ gibi 2 yerdeآللهُ gibi 2 yerdeاَعْجَمِيٌّ kelimesinde tek yerdedir.Sadece tek teshil vechi ile okunur.Diğer 6 yerde ise bir tek tahkik ve bir de teshil ile okunurlar.Ehlinden bil müşafehe öğrenilir. Soru 20 Vakıf kaç kısımdır :?: Cevap 20Cumhur-uulwmaya göre 4 kısımdır. 1)Vakf-ı tam يَوْمُ الدِينُ gibi 2)Vakf-ı hasen الحمدالله gibi 3)Vakf-ı kâfi اَمْ لَمْ تُنْزِرْهُمْ لا يُؤْمِن gibi 4)Vakf-ı kabih لَقَدْ كَفَرالذِينَ قالوُ gibi
Soru 21 Revmın hükmü nedir? Hangi kelimede nasıl yapılır? Cevap 21 Revm vasıl hükmündedir.Kelimenin son harfi kalkale harflerinden olmayan ahiri mazmum ve meksur olan kelimelerde kasr-ı med ile harekenin 3’de birini ifade edilerek yapılır… Soru 22 İşmamın hükmü nedir?Hangi kelimede nasıl yapılır? Cevap 22 İşmam vakıfta ve vasılda ahiri mazmum ve sükûnlarda yine ahiri kalkale olmayan kelimelerde yapılır.. Soru 23 Haf rivayetine görehangi kelimede imale yapılır.İmale ne demektir? Cevap 23yakesraya meyl ettirerek okuamaktır.Hafs rivayetine göre kur’an-ı kerimde biryerdedir. Soru 24 İdğam-ı meal gune harflerinden hangileri nakıs idgam ile okunur? Cevap 24يمنو Harflerinde و ile ي idgam-ınakıs ile okunur. و ile يbirkelimede vaki olursa idgamda ki izhar ile okunur. بنيان غنوان gibi… Soru 25 İdgam-ı mütecaniseyn de لءن بسطت keimesinde idgam-ı nakısmıdır tamıdır? Cevap 25 فَرَّطت اخطتُ لءن بسطت kelimelerinde idgam-ı nakıstır…
Soru 26 İdgam-ı mütekarıbeynde ق ك Mahrecinde الم نخلقكمKelimesinde idamtamıdır nakısmıdır? Cevap 26 Hem idgam-ı tam hemidgam-ı nakıstır. Soru 27 الله Lafza-i celali idgam-ışemsiyyemidir? Cevap 27الله Lafza-i celali idgam-ı şemsiyye degildir.Çünki Cenab-ı hakk’ınzatının ismi olması hasebiyle hiç benzeri olmayan hususi bir isim ve kelimedir. اile لlam-ıtağrif değildir.Çünki nida halinde diye sabit kalabiliyor ve hemze-i kat’iolabiliyor Ancak teskili istiğmal için kullanılmıştır… Soru 28 فيه مهانا kelimesinde niçin zamir med edilerek okunur? Cevap 28 3 sebebdendir.Kafirlere azabın şiddetinden kesradan zambeye geçişde sıkletten فيه kelimesini مهانا dan ayırmak için hafs rivayetinde zamir med ile okunur… Soru 29 Sekte kaç yerdedir,Tağrifi hükmü nelerdir? Cevap 29 sekte nefes almakdan sesi kesmek demektir…Sekte vakıf hükmünde vakfa yakın bir keyfiyyetdir.4 yerdedir ayrıca 9 yerde ise ha-i sekte vardır… Soru 30 Lahn ne demektir.Kaçkısımdır şartları nalerdir?
Cevap 30Lahn tecvide uymamaktan doğan hatalara denilir.2 kısımdır.Lahn-ı celi, lahn-ı hafi Lahn-ı celi : Açık hata demektir.Bu hata işlendiğinde namaz bozulurtahrimen mekruhtur.Bu hatalardan kurtulacak kadar tecvid bilmesifarzdır.Hataların bazıalrı şunlardır.Harflerin sıfat-ı lazimelerinde kelimelerin harflerinde ,harekelerinde, sukunlarında değiştirmek gibi…
Soru 31 Lahn-ı hafi hangi hataların yapılışındadır? Cevap 31 Harflerin sıfatı arızelerinde meydana gelen ihfa,izhar,iklab,idgam,gunneyi terk etme,kalın harfiince, ince harfi kalın okuma, kasr-ı med med olan yerleri kasır yapmak, harekeile vakıf yapmak kuvvetliyi zayıf ,zayıfı kuvvetli okumak gibi… Soru 32 Vakıf halinde kelimeninahiri iki örteli ve ya iki esreli yerlerde ravm ve işmam yapılırmı? Hükmünedir? Cevap 32Bu gibi yerlerde revm ve işmam yapılır.Çünki ilk ötre iki esre tek ötre ve tek esre hükmündedir… Soru 33 İdgamların,şeddelerin,gunnelerin,ihfaların icrasında ayrıntıları ile birlikte üzerindedurma zamanı ne kadardır? Cevap 33 İdgamlada,şeddelerde,gunnelerde,ihfalarda üzerinde durma zamanı tahkik tarikında:1,5 elifmikdarı ,tedvir tarikinde:1 elif mikdarı hadır tarikinde ½ elif mikdarı birzaman tutulur… Soru 34 Vakıf alametinin başkaadı varmıdır,bu alametlerin mucidi kimdir, Bu alametler hangi harflerdir? Cevap 34Vakıfalametinin bir adıda secavent alametleridir.Durak işaretide denir.(durakdenmez) Bu alametlerin mucidi ise Muhammed ibni Tayfur secavendihazretleridir.Bu zatın künyesi ve lakabına izafeten secavent alemetide denirşol harflerdir… ط م ج قف ز ق ص ك لا ve üç noktadır.... تمت
S-35) Bir şeyi güzel yapmak,süslemek anlamındaki kelime hangisidir?
C-35) Tecvid.
S-36) Arap alfabesi kaç harften oluşmaktadır?
C-36) 28
S-37) Elif ve hemze neye denir?
C-37) Elig harekesiz elife, Hemze harekeli elife denir.
S-38) Mahreç harfleri kaç yerden çıkar?
C-38) 17
S-39) Boğaz harfleri kaç tanedir?
C-39) 6
S-40) Dil kısmından kaç harf çıkar?
C-40) 18
S-41) Dudak kısmından kaç harf çıkar?
C-41) 4
S-42) Kendisinden önceki harfin sesini uzatan harfe ne denir?
C-42) Med harfi.
S-43) Asli medden fazla uzatmayı gerekli kılan sebeplere ne denir?
C-43) Sebebi med.
S-44) Hem vasıl hemde vakıf halinde sabit olan hemzeye ne denir?
C-44) Hemzei katı.
S-45) Vakıf halinde sabit olup vasıl halinde düşen hemzeye ne denir?
C-45) Hemzei vasıl.
S-46) Hem vasıl hemde vakıf halinde sabit olan sukun’a ne denir?
C-46) Sukunu lazım.
نون صاد قاف Vakıf İşaretleri:
*Uygulamada yaygın olarak esas aldığımız vakıf işaretleri, onları geliştiren alimin adı ile söylenir olmuş ve Secâvend işaretleri olarak tanınmıştır. Vakıf çeşitleri ve başlıca işaretler şunlardır:
( م ) Vakfı Lâzım: Geçildiğinde (Vasıl yapıldığında) mana bozulabilir gerekçesiyle, vakıf yapılması önemle istenen ve geçilmemesi gerekli yerde bulunur. Bununla birlikte, geçmek, haram işlemek ve günah kazanmak demek değildir.
( ط ) Vakfı Mutlak: Geçmek için bir gerekçe yoktur, durulmalıdır anlamı taşır. Durulduğunda, her iki tarafın da, mana yönüyle birbirinden bağımsız olabileceği yerlerde bulunur.
( ج ) Vakfı Câiz: Hem vakfın, hem de vaslın (geçmenin) mümkün olabileceği, bununla birlikte, vakfı tercih etmenin öngörüldüğü yerde bulunur.
( ز ) Vakfı Mücevvez: Aynı şekilde hem vakfın, hem de vaslın mümkün olabileceği, bununla birlikte, vaslı tercih etmenin öngörüldüğü yerde bulunur.
( ص ) Vakfı Murahhas: Nefesin yetişmemesi gibi durumlarda, vakıf yapmaya ruhsat vermek için konmuştur. Aksi halde geçmek daha uygundur.
Bu vakıf çeşitleri ve işaretlerinin dışında, başka işaretlerde kullanılabilmektedir.
( لا ) Bulunduğu yerin her iki tarafı da, mana yönüyle birbiriyle alakalı olduğunda bu işaret görülür.
Âyet ortasında bulunduğunda; Burada durma! Eğer zaruret gereği durursan, biraz geriden alarak devam et, anlamı taşır.
Âyet sonunda bulunduğunda; Durabilirsin, fakat okuyuşu burada bitirme, geriye gelmeden bir sonraki ayete devam et, mananın tamam olduğu bir yere kadar git, anlamı taşır.
( قف ) Mana itibariyle durmanın uygun olabileceği yerlerde bulunur.
( ع ) Rukû‘ işareti denir. Bir mevzunun tamamlandığı ve diğerinin başladığı yerlerde bulunur. Namazda iken konuyu tamamlayıp sonra rukûya gitmeye yardım ettiğinden bu isim verilmiştir.
Hatim ve aşır okurken, başlayış ve bitiriş yeri tayininde, veya herhangi bir yeri ezberlerken, ders başı ve sonu olarak da bu işareti esas almak uygun olur.
( :. :. ) Vakfı Mu‘âneka: Birbirine yakın iki ayrı yere konan, üçer noktadan ibarettir. Hangisinde durmak tercih edilecekse, diğerinde geçmeyi öngörür
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder