Mbts ve Yeterlilik Sinavlari

MESLEKİ BİLGİ SEVİYE TESPİT SINAVI
-
İMAM HATİPLİK VE KURAN KURSU ÖĞRETİCİLİĞİ YETERLİLİK SINAVINA HAZIRLIK İÇİN SORU VE CEVAPLAR

1-Türkiye ile Avrupa ekonomik topluluğu arasında ortaklık oluşturan ve Avrupa birliği arasındaki ilişkilerin temelini oluşturan anlaşma “Ankara anlaşması” dır.
2-BM genel sekreteri bonkimon dur
3-Günümüzdeki Avrupa birliği ülkelerinin sayısı 27 dir.
4-İslam konferansı örgütü genel sekreteri, Ekmeleddin İhsanoğlu dur.
5-Avrupa birliği ülkelerinden İslam dinini resmen kabul eden ülke.Belçika dır.
6-1999 yılında Diyanet bünyesinde kurulan dinler arası diyalog şubesi müd. dış ilişkiler dairesine bağlıdır. 7-Avrupa ülkeleri arasında en fazla Müslüman nüfusun yaşadığı ülke, Fransadır.
8-Türk tarih ve türk dil kurumunun kurulması milliyetçilikle ilgilidir.
9-Diyanet işleri başkanlığı 3 Mart 1924 te kurulmuştur. Başbakana bağlı bir kurumdur.
10-Saltanat 1 Kasım 1922de kaldırılmıştır.
11-Semerkant Özbekistan sınırları içindedir.
12-Nisan 2008 aylık diyanet dergisi kapak konusu,takvadır.
13-İlk diyanet işleri başkanı Mehmet Rifat Börekçidir.
14-Uluslar arası adlet divanı Lahey dedir.
15-980 de Buharada dünyaya gelen, El kanun fittıb esrininin sahibi, İbni Sinadır.
16-Marifetname adlı eserin sahibi, Erzurumlu İbrahim Hakkı dır.
17-Türkçeyi ilk kez devletin resmi dili haline getiren beylik, Karamanoğullarıdır.
18-Laiklik ilkesi 1937 yılında anayasaya konmuştur.
19-İnsan hakları evrensel bildirisi 1948 de ilan edilmiştir.
20-Bir kimsenin kalbi imanla dolu olması halinde zorla imana aykırı sözlerin sakıncası
yoktur.Maturidi.
 21-İman.gönülden bağlanmak,İslam,teslim olmak, İtaat,boyun eğmektir.
 22-İnsanın yaptığı işlerde tam bir hürriyete sahip değildir görüşü.Eşariye ekolüne aittir.
 23-Kader açısından insanın. Bir fiilin işlemesinde kullandığı irade,cüzi iradedir.
24-Peygamberimizin insan haklarına ve evrensel ilkelere vurgu yapan veda hutbesi hicri 10.yılda.
25-Bağışlama iyilik etme,hayır olarak yapılması uygun olan bir şeyi yapmaya İhsan denir.
26-İncilin kelime anlamı.Müjdedir.
27-Tekfin olarak.izar,don ve eteklik,lifafe baştan aşağıya uzanır,kamis omuzdan ayağa uzanır.kefeni kifayet erkeklerde izar ve lifafedir.2 dir kadınlarda 3 tür.kefeni zaruret
tektir.kefeni sünnet 3 ve 5 dir.
28-İslamı kabul eden ilk erkek ve kadın ilk çocuk ve köle.Hz ebu 
Bekir,Hatice,Ali,Zeyd dir.
29-Doğruyu ve yanlışı hatırlatma anlamına gelen vaaz ile ilgili kavram Tezkirdir.
30-Bugünkü Hıristiyanlığın kurucusu sayılan kişi Pavlustur.
31-Kuranın hiristiyanlar için kullandığı tabir,Nasranidir.
32-Haram aylar hangileridir,Recep.Zilkade,Zilhicce,Muharrem dir.
33-Din ve mezhep farkı,mezhep dinlerin farklı algılanmasıyla oluşan kurumsallaşan
söylemlerdir.
34-Hz peygamberin kişiyi herhangi bir şeye teşvik etmek veya sakındırmak için söylediği
hadislere Tergib ve terhib hadisleri denir.
35-Kuranın toplanıp kitap haline getirilmesinin nedeni,İslam sınırları genişledi,farklı milletlerden islama girmeleri,yemame savaşında bir çok hafızın şehid olması,yazı bilenlerin çoğalması gibi
36-Yahudilikten ,Hıristiyanlıktan ve diğer kültürlerden,islamiyete giren rivayetlere İsrailiyyat denir.
37-Ayetlerin açıklanmasında başka ayetleri,hz peygamber ve ilk nesil Müslümanlarının açıklamalarını Aktarmak suretiyle yapılan tefsire,Tefsir bir rivaye denir.
38-Kuran ilimleri arasında,esbabı nüzül,müteşabih,hurufu mukata,garibül kuran ifadeleri yer alır.
39-Kütübü sitte.Buhari,Müslim,ebu Davud.Tirmizi,ibn Mace,Nesei
40-İmam Şafii tarafından kaleme alınan ve günümüze ulaşanilk fıkıh usulü kitabı,Er-Risaledir.
41-Hükmün kendisine bağlanması ve üzerini hüküm bina edilmesi,insanlara fayda sağlayan veya onlardan bir zararı gideren,geçerli veya geçersiz sayıldığına dair bir delil bulunmayan durum Mesalihi mürseledir.
42-Kronolojik sıra…kabe hakemliği—habeşistana hicret---medineye hicret---bedir savaşı
43-Mesbuk---birinci rekattan sonra imama yetişen kişidir.2.3.4.rekatlarda yetişen 1.rekatı imamla kılamayan
44-Kutsal kitapların indiriliş sırası..Tevrat-Zebur-İncil-Kuran
45-Tefsir---açmak,izah etmek,beyan etmek,şerh etmek
46-Cami---ibadet,muamelat,ukubata dair hadislerin yanında kuranın fazileti gibi konuları içeren hadis mecmuası
47-Fıkıh usulü---Müctehidin şeri ameli hükümleri tafsili delillerden çıkarabilmesine imkan veren bilgi sistemidir.
48-Hz Osman zamanında mushafın çoğaltılmasında heyetin başkanı,Zeyd b. Sabit tir.
49-Seut tıval—Bakara—Araf—Nisa—Ali İmran—Enam—Maide—Enfal
50-Müşkilül kuran---Aralarında tenakuz ve ihtilaf olduğu zannedilen ayetlere denir.
51-Vücuh---Lafızları aynı .anlamları farklı olan kelimelerdir.
52-İlhadi tefsir—Kuran ve sünnete aykırı olarak yapılan tefsirdir.
53-Taberinin tefsirinin adı---Camiul beyan Fi Te vilil Kuran
54-Burhanı limmi---Müessirden esere yada kanunlardan hadiselere götüren delile denir.
55-Ahdi atik—İsrail oğullarına inen kitabın adıdır.Tevrat
56-Ahdi cedid---Hıristiyanlara inen kitabın adıdır.İncil
57-Beytül izze--- Kuranın bir bütün olarak indirildiği dünya semesındaki yerin adıdır.
58-Berzah---Ölümden sonra başlayan ve mahşerdeki dirilişe kadar devam eden hayata denir.
59-İnsan özgünr bir iradeye sahiptir tezi Maturidiyyeye aittir.
60-Husun ve kubuh akılla bilinebilir.Maturidiyye. Eşaride ise akılla bilinemez.
61-Dini tebliğat olmasa akıl ile Allah bilinemez.Eşariyyede
62-Peygamber olabilmenin şartı erkek olmaktır.Maturidiyyede.
Eşariyede ise kadında olabilir.
63-Kerrubiyyun---Arşın etrafındaki meleklerdir.
64-Hayızın en az müddeti—3—1 gün. Logusalığnki----40—60  gündür.
65-Mest üzerine meshin müddeti—Mukimde bir gün bir gecedir.misafirde ise üç gün üç gecedir.
66-Namazda abdesti bozulan imamın yerine birini geçirmesine İstihlaf denir.
67-Cuma namazında asgari cemaat sayısı---imam dahil---4—40 tır.
68-Bayram namazındaki zevaid tekbirleri---birinci rekatta—3—7 dir.
69-Güneş tutulması ve ay tutulması namazını ifade eder---Küsuf ve Hüsuf
70-Kaç çeşit tavaf vardır---7 çeşittir. kudüm, ziyaret, veda, umre, nezir, nafile, t.mescid tavafı.                                                                  
71-Ziyaret tavafının son 3 şavtını terk edene dem, adetli yapanada 3 sadaka i fıtır gerekir.
72-Umre tavafının bir şavtını abdestsiz veya cünüp yapana dem gerekir.
73-Sayin son üç şavtını adetli yapana da ,,,herhangi bir ceza gerekmez.sayin hükmü…vacip..farz
74-Umrenin sayini ihramlı yapmak vaciptir.ihrama girerken telbiye getirmek…farz..sünnet
75-Ziyaret tavafının vakti… Zilhiccenin dokuzunu onuna bağlayan gecenin yarısın dan itibarendir.
76-Bayramın üçüncü günü minadan ayrılmaya… Nefiri evvel denir.
77-Cemerata sırsıyla küçükten büyüge doğru taş atmak sünnet—vaciptir.
78-Habeşistana yapılan hicret..peygamberliğin 5.yılında miladi 615.ikinciside 616 da yapıldı.
79-Bedir savaşında Müslümanların sancaktarı,,Musab b.umeyr-Ali-Sad b.muazdır.
80-Uhut savaşı hicri 3.miladi 625 ..Edebüd dünya ved din adlı eser….Maverdinin dir.
81-Arabistanda hac organize başkanı… Diyanet işleri başkanıdır.
82–2008 yılı hac kayıtları 12 –27 Mart arsı yapıldı.
83-Türkiyede hac sempozyumu ilk defa 2006 da İstanbul’da yapıldı.
84-Hac dairesi başkanlığında 4 tane müdürlük vardır.
85-Diyanette 2006 da kurulan  yeni birimin adı iç denetim birimidir.
86-Suyutinin kaleme aldığı rivayet tefsirinin adı…Ed dürül mensur fit tefsiri bil mesur.
87-Vasıl b ata –mutezile mezhebinin kurucusudur.
88-Semıyyat---akli delillerle sabit olmayan sadece Allahın peygamber vasıtasıyla bildirdiği itikadi hükümler. 89-Fasit---Kendi başına sahih ve meşru iken gayri meşru bir şeye yakınlığı sebebiyle meşruluktan çıkan şeydir.
90-Teyamün kavramı---tavafı kabenin sağından yapmaktır.
91-Remel---Koşmaksızın çalımlı ve süratli bir şekilde yürümektir. Erkeklere sünnettir.
92-IZdıba---omuza alınan ridanın bir ucunu sağ koltuk altından geçirip sol omuz üzerine atıp sağ omuzu ve Sol kolu açık bırakmaktır. Erkeklere sünnettir. Sonunda say yapılacak tavafın ilk üç şavtında yapılır.
93-Eyyamı mina--- zilhiccenin 10.11.12. ve 13.günleridir.
94-Telbiye---ihramın rüknüdür. hacda akabeye taş atınca, umrede ise tavafa başlayınca kesilir 
95-Tehallül---İhram yasaklarının sona ermesidir. İlk tehallül traşla başlar. Cinsi temas hariç yasak sona erer. İkinci tehallülde ziyaret tavafını yapınca gerçekleşir. bununlada ihram yasaklarının tümü kalkar.
96-İhsar---hac veya umre için ihrama giren kimsenin elinde olmayan bir sebeple ihramdan 
çıkmasıdır. İhsarlı harem bölgesinde ise niyet eder ve ihsar kurbanı keserek ihramdan çıkar. Bölge dışındaysa
 kurbanlık gönderir kurban kesilince ihramdan çıkmış olur. İhsar kurbanı haremde kesilmesi gerekir.
 Sadece umre veya ifrad Kıran haccına niyet etmişse 2 umre 1 hac kaza eder. Umreye niyet etmişse 1 umre kaza eder
97-Fevat---Hac için ihrama giren kimsenin Arafat vakfesine yetişememesidir. ifrad haccına niyet etmişse umre yaparak ihramdan çıkar. Kıran haccına niyet eden, ancak umre yapmayan önce umre yapar. traş olmadan fevt ettiği hac için tavaf ve say yapar traş ihramdan çıkar. Kırana niyet edip umresini yapan vakfeyi kaçıran fevt ettiği hac için tavaf ve say yapar traş olur ihramdan çıkar. kıran haccı kurbanı kendinden düşer.her iki durumdada sonra haccını kaza eder.temettu haccına niyet eden umresini yapmış hac için ihrama girmiş ancak vakfeyi kaçırmış ise bir umre yapıp ihramdan çıkar.hedy kesmez.sonra haccını kaza eder
98-Kudüm tavafını abdestsiz olarak yapana  her şavtına bir sadaka gerekir.
99-İlk tehallülden sonra ziyaret tavafını yapmadan cinsi temas yapana   Dem gerekir.
100-Tavaf namazını kılmamak,terk etmek hiçbir ceza gerekmez.tavafın vacibi değildir.
101-Akabe biatları—1.si 12 müslüman 621 de.2, Akabe biatida 622 de 75 müslümanla gerçekleşti.
102-Hayberin fethi---hicri 7.miladi 628
103-İslam tarihinde ilk inşa edilen mescit kuba mescididir. ilk Cuma namazı.ranuna vadisi beni avf yurdunda.
104-EL kanun fittıb eseri –ibni sinanındır.Fıkhul ekberde –imamı azamındır.yani Numan.b.sabit.
105-Diyanet işleri başk. İlk defa 1979 da hac organizasyonu düzenledi.
106-Diyanet  633 sayılı kanunu 1965 yılında yürürlüge girdi.
107-Diyanette birim olarak 3 tane kurul vardir.teftiş—din işl yüks kurulu—mushafları inclm kurulu.
108-Taşkent--özbekistanın başkentidir.--BM simgesi..Un dur—Avrupa birliği simgesi—EU  
109-Türkiye ile Avrupa birliği arsindaki müzakereler—3 Ekim 2005 tarihinde başladı.
110-Din işleri yüksek kurulu 12 si seçimle 4 dü diyanetçe belirlenen 16 üyeden oluşur.
111-Millet vekili seçilebilme yaşı 2006 daki değişiklikle 25 yaşına indirildi.
112-Arafat vakfesinden önce cinsel temas haccı bozar.vakfeden sonra ilk tehallülden önce olursa
 Bedene gerekir.

113-Mazeretsiz müzdelife vakfesini yapmayana dem.meşru mazereti olana ceza gerekmez.
114-Eyyamı mina---zilhiccenin10.11.12.ve 13. günleridir.
115-Cemeratla ilgili—1.günü akabeye 7 taş2.3.ve minadakalınırsa4.günü her birine 7 şer taş atılır.
116 İfrad haccına niyet eden kişinin mekkeye varınca yapacağı ilk tavaf –Kudüm tavafıdır.
117-Hill-haremle mikat sınırları arasında kalan bölgedir.Umre ve hac için bulundukları yerde ihrama girerler. 118-Senetül hüzün—Hz peygamberin eşi hz Hatice ile amcası ebu talibin vefat yılıdır.
119-Aksamul kuran---kurandaki yeminlerdir.yeminle başlayan bir çok sure vardır.
120-İbni kesirin rivayet metoduyla yazılmış tefsiri..Tefsirul kuranil azim
121-Nafile namazlar oturarak kılınabilir.Vitir namazının vakti yatsı namazı kılındıktan sonraki
122-Mültezem—hacerül esved ile kabe kapısı arasıdır.Yüzü örtmek ihramlıya yasaktır.
123-Necasetten taharet tavafta ve sayde sünnettir.
124-Kıran haccına niyet eden kişi ilk olarak Umre tavafını yapar.
125-Arafata Arefe günü güneş battıktan sonra çıkan kimse vakfesini yapmış olur ceza gerekmez.
126-Haremde bulunanlar..hac için ihrama bulundukları yerde.umre içinde,harem dışına çıkarak ihrama girerler.
127-Umre sayini abdestsiz yapana ceza gerekmez sayi geçerlidir.hadesten taharet sayin sünnetidir.
128-Meşari haram –müzdelifededir.Hac ayları—şevval.zilkade,zilhiccenin ilk 10 günü.
129-Ziyaret tavafını ihramdan çıktıktan sonra yapmak sünnettir.
130-Diyanetin en yüksek karar ve danışma organı din işleri yüksek kuruludur.
131-Zulhuleyfe .medineden gelenlerin,cuhfe Şamlıların,karn.necid ve Kuveyt,zatı ırk ırakın,yelemlem,yemenin
132-Riyazussalihiyn, Nevevinin hadis kitabıdır.Svaşa TBMM karar verir.
133-accınfarzoluşu,,,Müslim,akıl,büluğ,özgür,sağlıklı,imkan,güvenlik,kadınıngüvenliği,iddet,.
134-Haccın geçerli olm---ihram,belirli zaman,belirli mekan,
135- Müzdelifede cemi tehirin hükmü ---vacip—sünnettir.arafatta cemi takdim sünnettir.
136-Tavafın geçerlik şartı—Niyet,belirlenen vakitte,kabenin içinde,tavafın en az 4 şavtını yapmak.
137-Tavfın vacipleri—hadesten t,s.avret,teyamün,hacerül esv.hiza,yürüyerek,hatim dışından,7 şavta tamlmk
138-Say—hac sayini ihrama girce yapm, hac aylarında yapmk,geçerli tavaftan sonra yapmk,safadan başlmk,Safa ile Merve arasında yapmk,sayin en az 4 şavtını yapmak.
139-Sayin vacipleri…gücü yeten yürüyerek,7 şavta tamamlamak,umreninkini ihramlı yapmk,sayin tamamını yür
140-Müzdelife vakfesi—geçerlik şart—hac için ihramlı olmk,Arafat vakfesini yapmış olma,müzdelife  sınır,belirli  zamanda.
141-Hedyin çeşitleri—temettu ve kıran—ceza—ihsar---fevat---adak hedyi olarak 5 çeşittir.
142-Hac hicretin 9. yılında farz oldu. peygamberimiz 1 hac 4 umre yapmıştır.
143-Hükmü itibariyle hac—Farz..vacip..nafile.Uygulaması itibariylede---ifrad.temettu,kıran
144-Haccın müstakil vacipleri---say,müzd.vakfesi,şeytan taşlmk.saç traşı.veda tavafı top.5 tanedir.
145-Haccın müstakil sünnetleri—kudüm tavafı,Mekke Arafat mina hutbeleri,arafe gecesi 
minada gecelemek,bayr gece müzd gecelmk,bayram günler.minada kalmak, 
146-İhram haccın geçerli olmasının şartıdır.şafi,maliki,hanbeliye göre ihram haccın rüknüdür.
147-ihramın farzları—Niyet ,dille söylemek müstehaptır.Telbiye getirmek,
148-İhrama giren kimse tavaf yapmadan doğrudan arafata gidip vakfe yaparsa ifrad haccı yapmış 
149-İnramın vacipleri..mikatı ihramlı geçmek…ihram yasaklarına uymaktır.ihrama girme zam.hac aylarıdır.


150-Mekkeliler ile hill ve harem bölgelerinde ikamet edenler,  adet gören kadınlar  kudüm tavafı yapmazlar.
151-Ziyaret tavafının vakti—bayramın ilk günü fecirle başlar,fecirden önce olmaz.ömrün sonuna kadardır.Bayramın ilk üç günü vaciptir.diğer üç mezhebe göre sünnettir.
152-Veda tavafı----afaki hacların mekkeden ayrılmadan yapmaları gereken son tavafa veda veya sader tavafı denir. Haccın asli vaciplerindendir. Harem ve hıll bölgesi sakinlerinin veda tavafı yapmaları gerekmez. Adet ve loğusa halindeki kadınların veda tavafı yapmaları vacip değildir.tavafın tamamını veya yarıdan çoğunu terk edene,cünüp,adetli yapana dem gerekir.son üç şavtını veya azını t
erk edene veya abdestsiz yapana sadaka.
153-Umre tavafı----bu tavafın ilk dört şavtı rükundür. Yedi şavta tamamlaması vaciptir. Vakti umre ihramına girilmesinden sonra başlar son vakti için sınır yoktur.
154-Tavafın geçerlilik şartı--- niyet-belirli vakit-kabenin içinde yapmak-en az dört şavtını yapmak
155-Ziyaret, veda ve umre tavaflarının ilk dört şavtını yapmak farz, yediye tamamlamak vaciptir.
156-Tavaf namazı tavafın vacibi değil müstakil bir ibadettir, terkinden dolayı dem gerekmez.
157-Müvalat---tavafın şavtlarını ara vermeden peşpeşe yapmak sünnettir.
158-Sayin ilk dört şavtını yapmak rükun, yediye tamamlamak vaciptir. 4. şavttan sonra terk edilen her şavt için sadakayı fıtır gerekir.. say, tümüyle terk edilirse dem gerekir. Meşru 
mazereti varsa gerekmez.
159-Umre sayini umre tevefından sonra ihramdan çıkmadan önce yapması vaciptir. İhramsız 
olarak yaparsa dem gerekir.
160-Arafat vakfesinin rüknü kısa bir sürede olsa arafatta bulunmaktır. Geçerlilik şartı nedir?
Hac için ihrama girmiş olmak-vakfeyi Arefe günü güneşin zeval noktasına gelmesiunden kurban bayramının 1. günü fecri sadığa kadar olan sürede yapmak- vakfeyi arafatta yapmak-vacibi ise arefe günü  gündüz arafata çıkmıs olanların güneş batıncaya kadar arafatta beklemeleri vaciptir. Urene vadisi hariç arafatın her tarafı vakfe yeridir.
161-Kudüm tavafı—cünüp ve adetli yapılırsa dem,abdestsiz yapılırsa veya üç şavtı azı terk edilirse her şavt için Bir sadaka gerekir.
162-Umre tavafının tamamını veya birkısmını hatta bir şavtını cünüp,abdestsiz,adetli yapana 
dem gerekir.son üç şavtını veya azını terk edene dem gerekir.
163-Ziyaret tavafının tamamını veya yarıdan çoğunu cünüp,adetli,yapana bedene,abdestsiz yapana dem gerekir.Son üç şavtinı veya azını abdestsiz,cünüp.adetli yapana her şavtına sadaka gerekir.tavafın son üç şavtını veya azını terk edene dem gerekir.tavafın bayramın ilk üç gününde yapılması vacıptir.
164-Sayin üç veya azını terk edene her bir şavtına sadaka gerekir.mazeretsiz yürüyerek yapmamakta dem gerektirir.mazeretli olarak terkinden dolayı ceza gerekmez.
165-İhrama girdikten sonra Arafat vakfesini yapmadan önce cinsi temas haccı fasit eder.kaza eder ayrıca ihram yasağından dem gerekir.arafat vakfesinden sonra,traş olup ihramdan çıkmadan yani ilk tehallülden önce temas olursa bedene gerekir.ilk tehallülden sonra,ziyaret tavafını yapmadan önce temas olursa dem gerekir.henefide kıran haccına niyet eden bu yasağı işlerse biri hac diğeri umre için 2 dem gerekir.umre ye niyet eden  umre tavafının enaz 4 şavtını yapmadan temas olursa umre fasit olur.umreyi tamamlar sonra kaza eder bir dem keser. 
166-Umrenin farzı  ihrama girmek şartıdır.kabeyi tavaf rüknüdür.umrenin iki vacibi vardır.say ve traş olmak.Umrenin tavafından sonra sayden önce c.temas edene dem gerekir.
167-Ficar savaşı 589 4.ficar savaşına katıldı.Hılfulfudül faziletliler yeminine 20 yaşında katıldı.
168-Kabe hakemliği 605 ,Vahyin gelmeye başlaması 610 .Habeşistana hicret 615-616.Hüzün yılı.
169-Taif yolculuğu 620,miraç 621,Akabe biatları 621-622.Hicret 622 170-Hicretin 2. yılı—oruç 
ve zekat farz kılındı.kıble değişti.fıtır sadakası .bayram namazı, Bedir gazvesi 624,
171-Uhut savaşı..h.3 mil.625.Raci Ve Biri Maune Olayı. H 4 MİLD.625.İfk olayı.h.5 mil.627
172-Hendek..h 5 m.627,umretül kaza ve Hudeybiye anlaşması,h6m.628,Hayberin fethi.h.7.m.628
173-Mekkenin fethi.h.8 m.630,Taif gazvesi.h.8 m. 630.Hac hicri 9. yılda farz oldu.Veda haccı h.10. m.632                   

AYET: 
Sözlükte “açık alâmet, işâret, emâre, iz ve nişâne” demektir. Kur’ân da 6236 âyet vardır. Diğer sûrelerin başlarındaki âyetler, sûreleri birbirinden ayırmak için konulmuştur, o sûreden birer âyet değildir. Âyetlerin son kelimelerine kendisinden sonra gelen âyeti ayırdığı için “fâsıla” (çoğulu, fevâsıl) denir. Âyetlerin sûrelerdeki dizilişi vahiy ile belirlenmiştir 
(tevkîfî). İlk inen âyetler Alâk sûresinin ilk beş âyetidir. Son inen âyetler hakkında görüş birliği yoktur. Bakara sûresinin 278 ve 281, Nisâ sûresinin 176, Tevbe sûresinin 128
-129, Nâs sûresinin 1-3 ve Mâide sûresinin 3. âyetlerinin son inen âyetler olduğu söylenmektedir. 

ADVENTİZM: 
Hz. İsa’nın bir kez daha yeryüzüne geleceğini savunan bir Hristiyan mezhebinin adıdır. Bu inanca göre Hz. İsa tekrar yeryüzüne gelecek ve günah işleyenlerle günahsızları birbirinden ayıracaktır.

BEYTÜL İZZE

İzzet evi anlamına gelen beytü’l-izze, Kur’ân’ın bir bütün halinde indirildiği dünya semasında (yere en yakın gökte) bulunan yerin adıdır

BEYTİ MAMUR

Sözlükte “îmâr edilmiş ev” anlamına gelen el-beytü’l-ma’mûr; yedinci semada melekler için inşa edilmiş, bir geleni bir daha gelmemek üzere her gün yetmiş bin meleğin ziyaret edip ibâdet ettiği bir mabeddir
 (Buhârî, Bed’ül-Hak, 6; Müslim, Îmân, 259; Nesâî, Salat, 1; Ahmed, III,149). 

BİSET

Hz. Muhammed’in peygamberlik görevi verilmeden önceki hayatına bi’set öncesi, kendisine nübüvvet verildikten sonraki devreye de bi’set sonrası denir. (F.K.)

BİRR 

Sözlükte “iyilik, doğruluk, itaat, hayır ve hasen” anlamlarına gelen “birr” kavramı din dilinde; îman, doğruluk, güzel ahlâk, sâlih amel, hayır, iyilik, ihsan, Kur’ân ve sünnete uyma, farzları eda etmek ve masiyetleri terk etmek gibi insana sevap kazandıran ve Allah’ın rızasına vesile olan her türlü hayırlı amellere, itâatlere ve güzel davranışlara denirK.)

BURHANI İNNİ: 
Eserden müessire ya da hadiselerden kanuna doğru götüren delildir. (Tüme varım) Mümkün olan bu âlemin Yaratıcısına; dumanın ise ateşe delil olması gibi. 

BURHANI LİMMİ: 
Müessirden esere ya da kanunlardan hadiselere götüren delildir. 
(Tümden gelim) Ateşin dumana delil olması gibi. Zira ateş olunca dumanın çıkması beklenir.. 

BURHANI TEMANU: 
Temânu’ sözlükte “bir şeyi birinden men etmek ya da onun yapmaması için mücadele etmek” demektir. 

 BUTLAN 
Sözlükte “boşa gitme, heder ve heba olma” anlamına gelen butlan, fıkıh literatüründe, akdin unsurlarının bulunmaması veya kurulma şartlarının eksik olması nedeniyle, akdin hükümsüz olmasına denir. 

EYYAMI MADUDAT
: Sayılı günler demektir. Bu günlere eyyam-ı teşrîk de denir. Zilhiccenin 9-13. günleridir. 9-12. günlerinde farz namazlardan sonra teşrîk tekbirleri alınır. Eyyam-ı ma’dûdât tabiri, Kur’ân’da üç âyette geçmiştir. Kur’ân’da geçen sayılı günler ile maksat, oruç tutulan Ramazan ayı günleri, hac menasikinin yapıldığı günlerdir 

EYYAMI MALUMAT
: Bilinen günler demektir. Zilhiccenin ilk on gününe denir. Terviye, arefe ve kurban bayramı bu günlerdedir. 
FAİTE: Sözlükte “kaçmış” anlamına gelen fâite, bir fıkıh terimi olarak vaktinde kılınamayan namazı ifade etmektedir. Çoğulu fevâittir. Vaktinde kılınamayan namazları ifade etmek için kaçmış manasındaki fâite kelimesinin kullanılması, bir Müslüman’ın namazı kasten terk 

GARİBÜL KURAN
: Garîb üstü kapalı ve zor anlaşılan söz, yabancı demektir 

HABERİ SIFATLAR
: Haberî sıfatlar; Allah’ın eli, yüzü, gözü, gelmesi, inmesi ve yakın olması gibi âyet ve hadislerde geçen sıfatlardır. Kur’an’da Allah’ın eli, yüzü, gözü, arşı istivası, gelmesi, insanlara yakınlığı ve onlarla beraber olmasından söz edilmektir.
HAKKAL YAKİN
: Yaşayarak elde edilen bilgidir. Kalp ile sezilip bizzat duyulan ve basiretle müşahade olunarak yaşanmak suretiyle hasıl olan bilgi mert
ebesidir. Bu bilgi yakîn 
ifâde eden bilgilerin en yüksek mertebesini teşkil eder. Bu yüzden “tatmayan bilmez” denilmiştir. 

HAVALANİ HAVL
: Sözlükte havelân kelimesi dönmek, dolaşmak ve değişmek; havl kelimesi de, yıl anlamına gelmektedir. Buna göre havelân-i havl, “bir senenin geçmesi” demektir.  

HAVKALE
: Lâ havle ve lâ kuvvete illa bi’l-ilâhî’l-alîyyi’l-azîm = (güç ve kuvvet ancak Yüce ve büyük olan Allah ile vardır) cümlesini söylemeye denir. “Havkale”; “havl” ve “kuvvet” sözcüklerinin ilk heceleri alınarak oluşturulmuştur.                                                                   

KISAR
: Kur’ân’ın Leyl sûresinden Nâs sûresine kadar olan 32 kısa sûresine denir. (bk. 
Mufassal)

 LİAN
 Sözlükte “lânetleşme, birbirine lânet etme” gibi anlamlara gelen liân, bir fıkıh terimi olarak, karısının zina ettiğini veya çocuğunun kendine ait olmadığını iddia eden ve bu iddiasını gerektiği şekilde ispat edemeyen koca ile karısının, mahkeme huzurunda özel bir şekilde yemin ve lânetleşmeleri üzerine hakim tarafından evliliklerine son verilir. 

PANTEİZM:
 Allah ile âlemi bir ve aynı, hatta Allah’ı âlemin yegane cevheri sayan düşünce akımına verilen bir isimdir. Panteizm düşüncesinde madde ve ruh bağımsız varlığa sahip değildir. Ancak bütün varlıkların tek sebebi olan üstün bir cevherin sıfatları ve görünüşleridir. 

TERGİB TERHİB
: İyiliklere teşvik ve kötülüklerden sakındırma konulu hadisleri içeren hadis edebiyatı türüdür. Münzirî’nin “Tergib ve Terhib” bunlardandır. (

TIVAL
Kur’ân’ın 7 uzun sûresine denir. Bakara (286 âyet), Âl-i İmrân (200 âyet), Nisâ (176 âyet), En’âm (165 âyet), Â’râf (206 âyet), Şû’arâ (227 âyet), Sâffât (182 âyet).

VÜCUH VE NEZAİR
: Vücûh, çeşitli anlamlarda kullanılan müşterek (çok anlamlı) lafızlara; nezâir ise, bir çok kelimenin aynı anlamda kullanılmasına denir. Sâlat kelimesinin Kur’ân’da beş vakit namaz (Bakara, 2/3), ikindi namazı (Mâide, 5/106), Cuma namazı (Cum’a, 62/9), cenaze namazı (Tevbe, 9/84), dua (Tevbe, 9/103), din (Hûd, 11/87), kırâat (İsrâ, 17/110), rahmet ve istiğfar (Ahzâb, 33/56), namaz kılınacak yer (Hac, 22/40) anlamlarında kullanılması vücûha; sakar, nâr, hutame, cahim, hâviye, saîr kelimelerinin cehennemi ifade etmek için kullanılması ise nezâire örnektir. 

SİYER VE HADİSLE İLGİLİ KAVRAMLAR

Hz. Peygamber (s.a.s)'in sözleri, fiilleri, takrirleri ile ahlâkî ve insani vasıflarından  oluşan sünnetinin söz veya yazı ile ifade edilmiş şekline Hadis adı  verilir..   Hadis kelimesi, "eski"nin zıddı "yeni" anlamına geldiği gibi,
söze haber anlamlarına da gelir. Hadis kelimesi, Kur'ân'da"söz" "haber" fiili de "anlat, haber ver, tebliğ et" anlamında kullanılmıştır.
 Hadis ıstılahı olarak haber kelimesi birkaç manada kullanılmıştır. En yaygın ve kabul gören tanımı;"hadis" terimiyle eş anlamlı olduğudur: Bunlara göre de, "hadis" sadece Hz. Peygamber'e ait "merfû"' rivayetleri; "haber" ise Hz. Peygamber'in' hadîsleri dışındaki (mevkûf ve maktu') rivayetleri ifade eder.  

HADİSLERİN TEDVİNİ
:
Tabiun alimlerini, Hz. Peygamber (sav)’den gelen bütün hadisleri  bir araya toplamaya sevk etmiştir. Buna  Hadislerin  Tedvini  adı verilmekte ve bu döneme de Tedvin Dönemi denmektedir.  Emevi halifesi II. Ömer, yani Ömer b. Abdulaziz, yaşayan hadis  alimlerinin  bildikleri bütün hadisleri kitaplarda toplamalarını ve kendisine göndermelerini istemiştir.Böylece hadislerin büyük bir  bölümü hicri 1. yüzyılın sonlarıyla 2. yüzyılın başlarında  tedvin edilerek muhafaza altına alınmıştır. 

HADİSLERİN TASNİFİ:

Hadislerin tasnifi genelde  iki yolla   yapılmıştır. Bunlar ; 1-Konulara göre tasnif,  2-Ravilere göre tasnif.  

1-KONULARA GÖRE TASNİF:

Hadislerin,  konularına göre, farklı başlıklar altında bir araya getirilmesidir. Buna Ale’l- ebvab (bablara :konulara ) göre tasnif de denir. Bu metodla yazılmış kitap çeşitleri  de üç başlık altında  incelenir
a-Musannefler,  b-Camiler,  c-Sünenler.




a-Musannefler:
  
Sadece Hz. Peygamber (sav)’e değil,  Sahabe ve Tabiuna ait olan hadisleri de  içeren  eserlerdir.  Bu gün elimizde mevcut olanların en meşhurları, Abdurrezzak b. Hemmam ve  İbn Ebi Şeybe’nin Musannef ’leridir.  

b-Câmi’ler :

Akaid, fıkıh, siyer, adap, tefsir, mezhepler tarihi, eşratussaa (kıyametin alametleri),  menkıbeler, faziletler  vb. dinin bütün konularıyla ilgili hadisleri içeren kitaplardır. Diğer bir adı da Sahih’tir. İmam Buhari, İmam Müslim  ve Tirmizi’nin  meşhur hadis  kitapları  Câmiu’s-Sahih  adını taşımaktadır.  Bunlardan başka İbnu Huzeyme ve İbnu Hibban  gibi bazı alimlerin de Sahih’leri (camileri) vardır.

c-Sünenler:

Hz. Peygamber (sav)’e ait  olan  Fıkıh konularına dair hadisleri içeren kitaplardır. 
Bu kitaplar genellikle, temizlik, namaz, oruç, zekât, hac, kurban, helaller-haramlar,  cihad,  siyer (devletler hukuku) ve diğer konular  sırasıyla  yazılmıştır.  İmam Ebu Davut,  Nesei,  İbnu Mace ve Darimi, Dârekutnî ve  Beyhakî’nin  Sünen’leri vardır.  

2-RAVİLERE GÖRE TASNİF:
 Bular; a-Müsnedler,  b-Mu’cemler,  c-Etraf kitapları.

a-Müsnedler:
  
Müsnedlerin, elimizde mevcutlarının en eskisi, Ebu Davut et-Tayalisi’nin  Müsnedidir.  Bunun dışında İmam Humeydî’nin de bir Müsned’i vardır.

 b-Mu’cemler:
  
. Bunlar, hadislerin, yazarların hocalarının veya hadislerin öğrenildiği bölgelerin adları altında alfabetik olarak toplandığı kitaplardır.  Bu sisteme göre yazılan kitapların en meşhurları,  Taberânî’nin  Mu’cemu’l-Kebir,  Mu’cemu’l--Sağîr   adlarını taşıyan  üç  eseridir. c-Etraf Kitapları:
 Bunlar,   önceden yazılmış olan eserlerdeki  hadislerin,  râvî  Sahabilerin  isimlerinin  alfabetik  sırasına göre  tekrar yazılması suretiyle oluşan  eserlerdir. Abdulgani en-Nablusî’nin  Zehâiru’l-Mevâris  ….İmam Suyutî’nin  el-Câmiu’s-Sağîr   Hadis-i Şeriflerin "yapı" sı : Her hadis, iki önemli unsurdan oluşur: 1 - Senet, 2 - Metin  1- Senet:Her biri bir öncekinden duyarak öğrenmek ve ezberleyip nakletmek suretiyle, o hadisi rivayet eden zatların, Resulüllaha kadar ulaşan zincir halkasına, "senet" denir. Bu çok önemli bir "belge" dir. Zincirdeki her halkaya "Ravi" denir. Hadis rivayet eden demektir.  a- Hem, hadislerin sıhhatini (doğruluk derecesini) tayin ve tespit bakımından,  b- Hem de rivayet kargaşasını önlemek bakımından bu "senet" ler ve "ravi"ler oldukça önemlidir.  2 - Metin: Bir hadisi şerifin, Peygamberimize atfedilen asıl kısmına ise "metin" denir.

 B - RAVİ ve RİVAYET :
  
1- Adalet;

Mü'min, mümeyyiz, muttaki, müstakim ve muhterem bir zat olması gerekir

2- Zabıt:

Duyduğunu, anlatıldığı gibi belleme, ezberleme ve aynen muhafaza etme yeteneği ve ciddiyetidir. 
Ravi "tabaka" larına gelince:  1- sahabi (ra): Bu nedenle "1000 - (bin)" den fazla hadis rivayet eden sahabiye "Müksirun", bundan az rivayet sahiplerine de "Mukillun" denmiştir. 
 Ebu Hureyre (vefatı : Hicri: 58) Abdullah b. ömer (vefatı 73) Ayşe bnt. Ebu Bekir (58) Enes 
b. Malik (93) Cabir b. Abdullah (74) Abdullah b. Abbas (68) Ebi Said El Hudri (64)  
Abdullah b. Mes'ud, Abdullah b. Amr, İbnül As (R.A.) gibi sahabiler "Muksirun"den kabul 
edilir.
  2- "tabiin" ler: a - Büyük ve ilk sahabiye yetişenler, b -  Orta tabaka sahabiyi görenler,  c - Resulüllahın (S.A.V.) döneminde çocuk yaşta (temyiz yaşının altında) bulunan zevata kavuşabilenler. 

3 - etbaut-tabiin: Tabiine yetişen ve onlarla görüşen muhterem kimseler 
demektir.  
C - HADİSLERİN SINIFLANDIRILMASI: 
- RAVİ SAYISI BAKIMINDAN
:  1- mütevatir hadis
: Yalan, hile ve hiyanet üzerinde birleşmeleri adeten ve aklen mümkün görülmeyen ve kendilerine her bakımdan itimat ve itibar edilen muhterem bir topluluğun, her 
nesil döneminde yine kendil
eri gibi güvenilir bir cemaatten alıp aktardıkları ve özellikle "işitme ve görmeğe" dayandırdıkları hadislere "mütevatir hadis" denir. Mütevatir hadisler iki kısımdır: 

a- Lafzen Mütevatir
: Bütün rivayetlerinde, hiç değişmeden hep aynı sözlerle nakledilen 
mütevatir hadislerdir. "Bile bile kim bana isnad ederek yalan uydurursa cehennemdeki yerine hazırlansın"
[5] hadisi Lafzen mütevatir'e örnek gösterilir. Bu tür hadislerin "çok az sayıda" bulunduğu kabul edilmektedir. 

b- Manen mütevatir
: Çeşitli rivayetlerinde lafızlar (sözler) arasında farklılıklar görülse bile "aynı manaları ve müşterek hükümleri" ihtiva eden mütevatir hadislerdir. Örneğin yüz (100) kadar hadisi şeriften, Aleyhissalatü Vesselam Efendimizin "dua ederken ellerini kaldırdığı" anlaşılmaktadır. Mütevatir hadislerle amel etmek vaciptir, bunların inkarı ve istihfafı (küçümsenmesi) küfrü gerektirir. İmamı Suyutinin (vefatı Hicri 911 miladi: 1505) "Katful 
Ezhar" adlı kitabı, mütevatir hadisleri içeren örnek ve önemli bir eserdir. 

2- Ehad hadisler:, yani Aleyhissalatü Vesselam Efendimizden kalabalık bir sahabi topluluğunun duyup-
görüp anlatmadığı, Onlardan da yine kesir bir tabiin cemaatinin dinleyip - ezberleyip etbaut Tabiine aktarmadığı, bütün hadisler "Ehad" hadisler sayılır. Buna göre "Sahih, hasen ve zayıf" olarak nitelendirilen bütün hadisler "Ehad" sınıfına girmiş olmaktadır. yani Efendimizden (S.A.V.) sadece bir sahabi rivayet ederken, tabiin ve etbaut - Tabiin dönemlerindeki ravileri çoğalan, yani sonradan tevatür derecesine ulaşan hadislere ise "MEŞHUR HADİS" tabir edilir. Örneğin "Ameller niyetlere göredir" hadisi, meşhur bir 
hadistir.  
D- SIHHAT VE HÜKÜM AÇISINDAN HADİSLER:
 1 - Sahih, 2 - Hasen, 3 - Zayıf 

1- sahih hadis:
 a - Senedi, (Ravi zinciri) Efendimize kadar kesintisiz (muttasıl) ulaşan, 
 b -  Ravilerinin hepsi adil ve zabıt (istikametli ve ehliyetli) bulunan, 
 c - "Şazz" yani ravinin kendisinden daha makbul bir ravinin aynı konudaki rivayetine muhalif 
nakli olmayan,
 d - İlletten, yani konunun uzmanlarınca fark edilebilecek, ilahi hükme ve hikmete, İslam'i adalet ve insaniyete aykırı gizli bir kusur taşımayan hadislere "SAHİH HADİS" denir. 
Sahih hadislerin en makbul bilinenleri Buhari ve Müslimin ortaklaşa kitaplarına aldığı hadisler gösterilir ve bunlara "muttefakün aleyh" tabir edilir.  M. Fuat Abdulbakinin "El-lü'lüu vel Mercan" adlı eseri, muttefakun aley hadisleri içerir , imamı Malikin "Muvatta" sı ve İbni Hibban'ın Kitabı sahih bilinen eserlerdir. 

2 - "hasen" hadisler
: Ravi silsilesi kesintisiz Efendimize ulaşan ancak ravilerin "zabt" (akıl, anlayış, hafıza) yönünden gevşek görüldüğü, fakat şazz ve muallel olmayan hadislerdir.  Hasen hadisler makbul 
addedilmiştir. ve bunlarla herhalde amel edilir. 

3 - zayıf hadis:
 Sahih ve hasen hadis şartlarından birini veya birkaçını taşımayan hadislere zayıf hadis denir. Sahih ve hasen özelliğine uymayan şartlar çoğaldıkça,hadisin zayıflık derecesi de yükselmekte ve kıymeti düşmektedir. 

A - SENED (RAVİ ZİNCİRİ) YÖNÜNDEN ZAYIF HADİSLER
:  a - mürsel: 
Tabiinden olan zatların, sahabeyi atlayarak direk Peygamberimize izafe ettiği hadislerdir.  b - munkati : 
(Ravi zincirinin bir halkası kopuk olan. Örneğin etbaut Tabiinden birisinin, tabiini atlayarak doğrudan sahabeden rivayet ettiği hadislerdir.  d - mu'dal: Senedinde (ravi zincirinde) arka arkaya iki ravinin düştüğü hadistir. 

B - RAVİLERİN DURUMUNA GÖRE ZAYIF HADİSLER:

 a- Mevzu : Hz. Peygamber (S.A.V.) adına yalan uydurmakla malum ve meşhur olan kimselerin hadis diye naklettikleri asılsız sözlerdir.
 b- Metrük: Bizzat Peygamber (S.A.V.). adına yalan uydurduğu bilinmemekle beraber, şahsi işlerinde ve diğer ilişkilerinde yalan konuştuğu tespit edilen ravilerin nakil
leridir.
c- Münker: Adalet ve zabt yönünden nispeten zayıf sayılan bir ravinin kendisinden her bakımdan üstün bir raviye muhalif olarak aktardığı ve bu konuda tek kaldığı rivayetlerdir. 
d- Muallel: Zahirde sahih görünmekle beraber, özünde gizli bir illet (hikmet ve hakikate 
muhalefet) taşıyan hadislerdir. 
 e- Şazz: Makbul bir ravinin, daha makbul bir raviye muhalif olarak zikrettiği hadislerdir~ 
 f- Müdrec: Hadisten olmayan, ama onu izah için anlatılan bir kısım kelamın hadise bitişik 
olarak zikredilmesidir.
 g- Muharref: Kelimeleri nokta veya hareke değişikliğine uğramış hadislerdir.
                 
E - KABUL VEYA RED AÇISINDAN HADİSLER ise; 

1 - makbul hadisler
: Mütevatir, Hasen ve sahih sayılan hadislerin tamamı makbul hadislerdir. 
 2 - merdud hadisler: 
Ravisinin doğruluğuna güvenilmeyen ve delil olmaya layık görülmeyen zayıf hadislerin bir kısmı merdut (reddedilen) sınıfına girmiştir. 

F - KAYNAĞI (HADİSİN SON DAYANAĞI)

açısından ise ikiye ayrılır. 
1 - Kudsi Hadis: Ayetler dışında, Peygamber Efendimizin "Allah şöyle buyurdu" diye başlayarak
 anlattığı mübarek sözlerdir. Yani "manası" cenabı Hakka "Kelam" ise Hz. Resulüllaha ait bulunan hakikatlerdir.
2 - Merfu  Hadis: Hem anlamı, hem de kelamı Efendimize ait bulunan bütün hadisler için kullanılan ortak
 bir ifadedir. Hadislerle ilgili bu genel kavramları ve kuralları yazmamız, bu konuyla ilgili temel tanımları hatırlatmak ve İslam'i eser okuyucularına kolaylık sağlamak içindir. Yani amacımız "genel bir Hadis Kültürü" oluşturmaya yöneliktir. 

1. BUHÂRÎ VE EL-CÂMİU'S-SAHÎH'İ:

Ebu Abdullah Muhammed b. İsmail el-Buhârî[73] 40 yıl süren ilmî seyahatler esnasında toplamış olduğu engin hadis malzemesini 16 yılda tasnif ederek, "el-Câmiu's Sahîhu'l-Müsnedü'l-Muhtasar min Umûri Rasûlillahi (s.a.s) ve Sünenihi ve Eyyâmih" adlı eserini yazmıştır. Hocası İshak b. Rahuye'nin, "Rasûlüllah'ın sahih hadislerini muhtasar bir kitapta toplasanız" tavsiyesiyle hareket eden Buhârî, 600.000 hadis arasında seçtiği 7275 hadisi, 97 kitap ve 3400 den fazla bab'a (alt bölüm) yerleştirmiş, konuları geldikçe aynı hadisi bir kaç yerde daha tekrar etmiştir. Bu nedenle, mükerrerler dışındaki toplam hadis sayısı 3-
4 bin civarına inmektedir. Buhârî, tercüme denilen bab başlıklarında konuyla ilgili âyet ve hadislerden iktibaslar yapar, âlimlerin ve bazan kendisinin görüşlerine yer verir, direkt veya 
endirekt yollarla tercihlerini ihsas ettirir. Tercemelerde verdiği hadis ve haberlerin çoğu muallak (senedsiz veya eksik senedli)tır. Daha önceki hadis mecmualarında pek görülmeyen bu usul Buhâri'ye hastır. Bu nedenle, "Buhârî'nin fıkhı tercemelerindedir" sözü yaygınlaşmıştır. (Yekünü 1341 olan bu tür) muallak hadisler, Buhârî'nin kitabına verdiği isimden de anlaşılacağı gibi, sahih hadislerin dışındadır. Tercümelerde Buhârî'nin verdiği bilgiler, hadislerin ihtiva ettiği fıkhı malumatı kavramada çok faydalıdır. Bütün âlimlerin ittifakıyla hadis mecmualarının en sahihi kabul edilen el-Câmiu's-Sahîh, türkçeye de tercüme edilmiş, mükerrerlerinin çıkarıldığı Tecrid'i de tercüme ve şerhiyle, Diyanet İşleri Başkanlığınca basılmıştır.

2. Müslim'in el-Câmiu's-Sahîh'i: 

Ebu'l-Hüseyn Müslim b. Haccâc[74], 300.000 hadis arasından seçerek tasnif ettiği kitabına, "el
-Camiu'l-Müsnedü's-Sahîh" ismini vermiş, mukaddimede tasnif metodunu açıklamıştır. Buhârî'nin yaptığı gibi bab başlıklarında bilgi vermemiş, hatta, bab başlığı dahi tanzim etmemiş, sadece "bab" demekle yetinmiştir. Bugün eldeki Müslim nüshalarında bulunan bab başlıkları, eseri şerheden İmam Nevevî'ye aittir. Müslim kitabına, mevkuf ve maktu hadisleri almamış, muallaklara ise çok az yer vermiş, hadisleri konularına göre bölmemiş, hadisi en çok ilgili olduğu yerde nakletmiş, metin ve sened olarak benzerlerini bir arada ve kısaltarak tekrar etmiştir. Bu yönüyle Müslim Buhârî'den daha derli topludur. Bu ve benzeri özelliklerinden dolayı bazı âlimler (mesela Mağribliler) Müslim'i Buhâri'ye tercih etmişlerdir. Müslim'in Câmi'i, 54 kitap, 1322 bab, mükerrerler dışında 3033 hadis ihtiva etmektedir. Kadı İyaz ve İmam Nevevî başta olmak üzere pek çok âlim Müslim'i şerhetmiştir. Müslim, sade, metin ve şerhli olarak türkçeye tercüme edilmiştir.

3. TİRMİZİ'NİN CÂMİ'İ:

Ebu İsa Muhammed b. İsa et-Tirmizi'nin[75]Cami'i, es-sünen ismiyle de maruftur. Devrin âlimlerinin tetkikine sunulan ve takdir edilen Sünen-i Tirmizi, 46 kitap, 2496 bab ve 4000 hadis ihtiva etmektedir. Hadisçilik açısından Müslim'e, fıkhu'l-hadis (hadislerde bulunan çeşitli hükümler) yönünden de Buhârî'ye ait özellikleri, onlara yakın ölçüde kitabında toplayan Tirmizi, bab başlığı altında hadisleri sıraladıktan sonra şu işlemleri yapar; hadisin sıhhat durumunu (sahih, hasen, zayıf, hasen-sahih, garib...), ravilerin durumunu, varsa seneddeki illetleri, hadisin diğer tariklerini, sahabilerin o konudaki başka rivayetlerini, bu hadislerle ulemânın nasıl amel ettiğini, ittifak ve ihtilaflarını... açıklar. Hadislerden istifade için çok faydalı olan bu açıklamalar onları, amel edilebilir hale getirir. Tirmizi üzerine de pek çok şerh yazılmış ve eser türkçeye tercüme edilmiştir.

4. EBU DAVUD'UN SÜNEN'İ:

Ebu Davud Süleyman b. Eş'as es-Sicistânî'nin[76] kitabı, ahkâmla ilgili hadislerin tasnif edildiği Sünen türünün en güzel örneğidir. Kitabına, 400.000 hadis arasından seçtiği 4000 hadisi aldığını, bunların da dört hadiste özetlenebileceğini belirten EbuDavud; sahih, hasen, leyyin ve amel edilebilir derecedeki zayıf hadisleri Sünen'ine aldığını söyler. Kitabında zayıf hadislerin mevcudiyetini kabul eden Ebu Davud, muhaddislerin ittifakla terkettikleri herhangi bir hadisi Sünen'ine almamıştır. 40 kitaptan oluşan Sünen'e pek çok şerh yazılmış, eser türkçeye de tercüme edilmiştir.


5. NESÂÎ'NİN SÜNEN'İ:

Ebu Abdurrahman Ahmed b. Şuayb en-Nesâî[77] sahih ve zayıf hadislerden derlediği es
-Sünenü'l-Kübrâ'sını istek üzerine, sadece sahih hadisleri almak üzere ihtisar etti ve bu yeni eserine el-
Müctebâ adını verdi. Kütüb-i Sitte içinde Nesâî denince, işte bu Müctebâ kasdedilir. Sünenler içinde en az zayıf hadis ve cerhedilmiş ravisi olan mücteba, Sahihayn'dan sonra üçüncü kitap olarak kabul edi
lir. Nesâî, hadisler arasındaki çok küçük rivayet farklarını dahi göstermiş ve rical tenkidinde büyük bir hassasiyet göstermiştir. 51 kitap ve yaklaşık 2400 babtan oluşan Müctebâ, türkçeye çevrilmiştir.

6. İBN MÂCE'NİN SÜNEN’İ

: Ebu Abdullah Muhammed b. Yezıd el-Kazvînî'nin[78] Sünen'i, 37 kitap, 1515 bab ve 4341 hadis ihtiva eder. Bu hadislerin büyük bir çoğunluğu, diğer beş kitapta (usûli hamse) mevcuttur veya sahih ve hasen durumundadır. İbn Mâce'deki hadislerin 613 ünün isnadı zayıf, 99 unun isnadı ise, yok hükmünde veya münker ya da yalanlanmıştır. Bilhassa, şahıs, kabile ve şehirlerin faziletleriyle ilgili hadislerin çoğunun uydurma olduğu söylenmiştir. Ancak, VI. asırdan sonra Kütüb-i Sitte'nin altıncı kitabı olarak kabul edilen İbn Mâce, tertibi, tekrardan uzak ve kısa oluşu ile oldukça değerlidir. Muhammed Fuad Abdülbâkı tahkikiyle yapılan baskı, pek çok ilmî kolaylıklar sağlamış, eserdeki zayıf yönlere işaret edilmiştir. Bu baskı esas alınarak Sünen, şerhi de yapılmak suretiyle Türkçeye çevrilmiştir.[79]

4-Hz peygamberin görevleri---tebliğ beyan..vahyi açıklamasıdır.Davet,tebşir ve inzar.
Talim—öğretmek, tezkiye—kötülükten arındırmak.
5-Fiten hadisleri-------gaybi haberlerle ilgili,cennet 
cehennem.ahiretle alakalı.
6-Tedvin---Hadisleri yazarak bir araya getirme faaliyetidir.tasnif—konulara göre ayırm
7-Merfu hadis---isnadı hz peygamberde son bulan hadislere denir.Mevkuf hadis ise,isnadı 
sahabede son bulan hadislere denir.
Mevzu hadis—hz peygamberin söylemediği hadislerdir.
Mütevatir hadis—üzerine yalan ittifak edilmesi mümkün olmayan hadistir.bu vasfı kaybetmişse bu hadise ahad hadis denir.ahaddan ravisi 3 kişiden aşağı ise meşhur hadis denir.
8-Sünen----Taharetten vasiyete kadar bütün fıkhi koınulara ait olan sadece merfu  Hadisleri içeren eserlere denir.
9-Cami---Alel ebvab tasnif türüne göre yazılan eserlerdir.k.kerimin fazileti gibi.
 İbadet,itikat,siyer,muamelat ayrımı yapmadan bütün konuları ihtiva eder.
10-muvafakat—imam şatibinin,..elmebsut----serahsinin,Er Risale---imam şafinin
 El müsned---imam Ahmet b hanbel,Fıkhul ekber---imamı azam,muvatta—i.malik 
El kanun fittıb—ibni sina,
11-Kapalılık bakımından lafızlar---Hafi..müşkil..mücmel..müteşabih kavramlarıdır.
12-Açıklık bakımından lafızlar----Zahir..nass..müfesser..muhkem..tevil kavramlarıdır.
13- sıralama.Ficar harbi-hılful fudul-kabe hakemliği Habeşistana hicret---1.12 erkek 4 dü kadın 16 kişi peygamberliğin 5. yılı miladi 615 2. hicret--- 77 si erkek 13 ü kadın 90 kişi miladi 616. Hüzün 
yıl—nübüvvetin 10. yılı.Hz Hatice ve ebu talibin vefatı.
 Taif yolculuğu—miladi 620—addasın üzüm ikramı.
 Akabe biatları----1.akabe..12 müslüman miladi 621,2. Akabe..75 kişi miladi622 yılı.
 Bedir savaşı----miladi 624--
Uhut savaşı----hicri 3. yılı m.625
Hendek—h. 5 m. 627 
Raci ve biri maune olayları h.4.m. 625—
Hudeybiye-h.6 m.628
Hayberin fethi—h.7 m.628…
Mekkenin fethi—h.8 m.630..huneyn,taif   630
Tebük seferi—h.9.m.630..
Elçiler yılı .630-631 .hac emirliği 631 Veda haccı 632
Hicretin 10. yılı
14-Cevamiul kelim—Hz peygamberin az sözle çok mana ifade etme özelliğini belirtmektedir.
Hadis: Hz. Peygambere nisbet edilen söz, fiil ve takrirler (onay) dir.  
Geniş anlamıyla hadis; Hz. Peygambere, sahabe ve tabilere nisbet edilen her türlü söz, fiil, 
takrir (onay) ve vasıfları (özellikleri) içeren rivayettir. -
Hz. Peygamber döneminde yazılan ilk yazılı hadis metinler 
1-Medine vesikası: Hz. Peygamber Medine’ye hicret edince Mekke’den gelen Müslümanlarla, Medineli Müslümanlar, orada yaşayan Yahudiler ve diğer unsurlar arasında geçerli olacak bir antlaşma metni hazırlattı.
2-Nüfus sayımı: Hz. Peygamber Medine’ye hicretten sonra Müslümanların sayısını öğrenmek için bir nüfus sayımı yaptırmış ve bu sayımda 1500 kişinin isimleri yazılmıştır.
 3-Dine davet mektupları: Hz. Peygamber Medine’ye hicretinin 6. yılında komşu ülkelerin yöneticilerine mektup göndermiş ve onları dine davet etmiştir.
 4-Yahudilerle mektuplaşma: Hz. Peygamber zaman zaman Yahudilere mektup göndermiş, onlardan da mektup almıştır.
 5-Vergi ile ilgili hükümler: Hz. Peygamber Yemen’e gönderdiği Amr b. Hazm’a, içinde vergi (zekat) ile ilgili hükümlerle bazı dini uygulamaların yer aldığı bir mektup vermiştir. Yine Hz. Peygamberin, vefatından önce, bütün valilere gönderilmek üzere zekat miktarlarını bildiren bir liste hazırlattığı bildirilmektedir.


PEYGAMBERİMİZİN SOYU:

Hz. İbrahim, Hz. İsmail… Adnan (21. batın)... Fihr, Gaalib
 Luey, Kâ’b, Mürre, Kilâb, Kusay, Abdulmenaf, Haaşim, Abdulmuttalib, Abdullah, HZ. M.S. 

571- Fil Olayı. Habeşistan'ın Yemen Valisi Ebrehe, Kâbe'ye saldırdı. 
20 Nisan 571- İnsanlığın en büyük önderi Hz Muhammed (s.a.v.) doğdu. 
575 - Dört sene süt annesi Halime'nin yanında kaldıktan sonra ailesine dönüşü. 
576 - Annesi Amine ve hizmetçileri Ümmü Eymen ile birlikte Medine'ye gidip ba-basının mezarını ziyaret etmesi ve dönüşte Ebvâ'da annesinin vefâtı.
578 - Dedesi Abdulmuttalib'in vefatı ve amcası Ebû Talib'in himâyesine girmesi. 
583 - Amcası Ebû Talib'le Suriye'ye ticaret kervanıyla gitmesi ve Busra'da Bahîra'nın, bu genç çocuğun beklenen son Peygamber olabileceğini sezmesi. 
588 - Diğer amcası Zübeyr ile Yemen seyahati. 
591 - Kureyş-Hevâzîn arasında dört yıl süren Ficar harbinde tarafsız kalması ve Hılf’ûl Fudûl 
Cemiyeti'ne girmesi, bununla hep iftihar etmesi.
595 - Hz. Hatice'nin kervanını Şam'a götürmesi, Meysere'nin Hz. Muzammed'e hayranlığı. 
596 - Hz. Hatice ile evlenmesi, Ebû Talib’in nikâh töreninde konuşması. 
598 - Oğlu Kasım'ın doğması. (Kendisine Ebul Kasım denilmesi). 
599 - Hz. Ali’nin doğması. 
600 - Kızı Zeyneb doğdu,
604 - Kızı Rukiye doğdu, 
608 - Kızı Ümmügülsüm doğdu. 
608 - Muhammed’ül Emîn denilen Hz. Muhammed’in Kâbe hakemliği. 
610 - Hira mağarasında (Ramazan ayında Kadir Gecesi’nde) ilk vahyin gelişi, peygamber oluşu. En yakınlarını İslâm'a davet etmesi. Hz. Hatice, Hz. Ebubekir,Hz. Ali ve Hz. Zeyd’in müslüman olmaları. *Kızı Hz. Fatma'nın doğumu. 
613 - Üç yıl gizli davetten sonra Safâ Tepesi’ne çıkıp açıktan davete başlaması. 
615 - Müşriklerin ağır baskıları üzerine Hz.Ömer liderliğindeki 14 müslümanın Habeşistan'a hicreti. Putperest müşriklerin zulüm ve işkencelerini iyice artırmaları üzerine müslümanların Dâr’ul Erkam’a sığınmaları. 
616 - Hz. Hamza ve Hz.Ömer'in müslüman olmaları.  - İran Hükümdârı Perviz’in, Suriye ve Mısır'ı zabtetmesi. 
617 - Hz. Ali'nin ağabeyi Cafer- i Tayyar liderliğindeki (13 kadın, 77 erkek) 90 müslümanın ikinci Habeşistan hicreti. Müşriklerin muhacirleri geri istemesi.  - Habeş Necâşî’sinin, Hz. Câfer’in okuduğu ayetlerden etkilenerek, bunu red-detmesi.  - Kureyş kabilesinin Haşimoğulları'yla münâsebeti keserek boykot ilanı. 
 619 - Kureyş’in üç senelik ablukayı kaldırması. Hz. Hatice ve hemen peşinden Ebû Talib'in vefatı. Müslümanların sevinçle üzüntüyü bir arada tatması (Hüzün Yılı). 
620 - Peygamberimizin İslâm'a davet için Taif'e gitmesi. Ağır hakaretlere uğraya-rak Mut’im 
bin Adiy himâyesinde geri Mekke'ye dönmesi.- İsrâ ve Mi'rac Olayı. Allâhu Zülcelâl’in Peygamberimizi onurlandırması.  - Peygamberimizin hac münâsebetiyle dışarıdan gelen yabancılarla görüşmesi.  - 
I. Akabe Biatı. Medineli (Yesribli)12 kişinin müslüman olması. Beş vakit namaz farz kılındı. 
621 - II. Akabe Biatı. Peygamberimiz geçen yıl Medinelilere İslâm’ı ve Kur’an’ı öğretmek için Mus’ab b. Umeyr’i göndermişti. Mus’ab’ın gayretiyle 75 kişilik Evs ve Hazreçli, Peygamberimizle gizlice buluştu, O’nu Medineye davet etti. 
622 - Hz. Muhammed'in, dostu Hz. Ebû Bekir’le Mekke'den Medine'ye hicreti. Hicrî takvimin başlangıcı. 
 - Rasûlullah'ın Kuba Mescidi'ni yaptırması. Ranuna vadisinde ilk Cuma namazı-nı kıldırması ve ilk hutbeyi okuması. Neccâr oğullarının Rasûlullah’ı Medineye götürmesi. 
 - Ebû Eyyûb el Ensârî’nin evinde 7 ay misafir kalması. 
 - Muhacirlerle Ensar arasında kardeşliğin kurulması. 
 - Mekke’de nişanlandığı, Hz. Ebubekir’in kızı Hz. Aişe ile evlenmesi.
 - Bizanslıların Suriye ve Mısır'ı İran’dan (Sâsânîler’den) geri alması. 
623 - Medine'de Mescid-i Nebevî'nin ve Hâne-i Saâdet’in yedi ayda inşâsı.
 - Ezanın meşrû kılınması. İlk nüfus sayımı. 
 - Mescidin önünde fakirleri barındırmak için Suffa yapılması. 
 - Kıblenin Kudüs'teki Mescid-i Aksâ'dan, Mekke-i Mükerreme’deki Kâbe-i Muazzama'ya çevrilmesi.  - Müslümanlarla Yahudiler arasında vatandaşlık antlaşması. 
 - Medine İslam Şehir Devleti' nin ilk anayasasının hazırlanması. 
 - Medine Şehir (site) Devleti'nin kurulması. Yönetimin başına Allah Rasûlünün geçmesi.(Müslümanlar hicretle; ezilen horlanan bir cemaatten devlete geçmişlerdi. Hz. Mu-hammed (s.a.v.) Mekke’de yalnızca bir peygamberdi. Şimdi ise hem peygamber, hem de bir devlet başkanı idi).
  - Cihada izin verilmesi.
 624 - İslam'da ilk harb olan şanlı Bedir zaferi ve küfrün elebaşısı Ebû Cehil'in öl
-dürülüşü (Yerine Ebû Süfyan’ın geçmesi). 
 - Ramazan orucunun ve zekâtın farz kılınışı. İlk bayram namazı. 
 - Peygamberimizin kızı ve Hz Osman'ın hanımı Rukiye'nin vefatı. 
 - Peygamberimizin kızı Hz. Fatma ile Ebû Talib'in oğlu Hz. Ali'nin evlenmesi. 
 - Yahudilerin müslümanlara karşı düşmanca harekete başlamaları, münâfıkların türemesi. 
 625 - Uhud harbi, Hz. Hamza'nın şehid olması. 
 - Hz. Hasan’ın doğumu (Ramazan ayında)
 - Peygamber Efendimizin Hz. Ömer’in kızı Hafsa ile evlenmesi. 
 - Reci’ vak’ası: İslâm’a davet için çevre kabilelere gönderilen muallimlerden dördünün şehid edilmesi, Zeyd ve Hubeyb’in Mekkeliler’e satılması ve şehid edilmesi.
- Bi’r-i Maûne faciası: Necid’e gönderilen 70 muallimin şehâdeti.
- Benî Nâdir Gazvesi: Şımaran Yahudilerin sürgün edilmesi. 
- Hz. Hüseyin’in doğumu. (Şaban ayında) 
- Tercüme işlerinde Yahudilere güven kalmadığından Hz. Peygamberin Zeyd b. Sabit'e İbrânice
 öğrenmeyi emretmesi. 
 626 - Dûmetü’l Cendel Gazvesi. Suriye'de toplanan eşkıyalar dağıtıldı. 
 - Peygamberimizin Ümmü Seleme ile evlenmesi.
 - İçki ve kumarın haram kılınması. 
 627 - Hendek (Ahzab) Harbi: Medine'yi kuşatan müşriklerin perişan olmaları. 
 - Hendek harbinde hainlik eden Benî Kureyza Yahudilerin cezalandırılmaları. 
 - Peygamberimizin, halasının kızı Cahş kızı Zeyneb’le evlenmesi. 
 - Müreysî (Benî Mustalık) Gazâsı: Bu kabile Medine’ye saldırmak istediğinden susturuldu. Dönüşte ifk (Hz. Aişe’ye iftira) dedikodusu yayıldı. 
 - Teyemmüm meşrû kılındı. 
 628 - Hudeybiye Antlaşması. Bazı şartları ağır görülen bu antlaşma müslümanlar için siyâsî bir zaferdi. Çünkü, bu antlaşma ile Mekke müşrikleri İslam Devleti'ni resmen tanımış

oluyorlardı. 10 yıllık ateşkes süresi içinde Peygamberimiz (s.a.v.) Kureyş tarafından emîn olarak tebliğ faaliyetlerini rahatça sürdürebilecekti. Bu sayede zamanın hükümdarlarını İslâma davet fırsatını buldu. Mektuplar göndererek onları İslâm’a çağırdı. (Bizans İmparatoru Heraklius’a, İran Kisrâsı Perviz’e, Mısır Azîzi Mukavkıs’a, Habeşistan Necâşîsi’ne, Yemen Vâlisi Bâzân’a, Bahreyn, Umman, Dımeşk (Şam) ve Yemâme emirlerine elçiler ve mektuplar gönderdi. Yemen Vâlisi, Bahreyn ve Umman emîri, Habeş Necâşîsi 
(gizli) Müslüman oldu. Heraklius ile Mukavkıs elçilere iyi davrandı.)
 - Hayber'in Fethedilmesi. Hz. Ali'nin dillere destan kahramanlıklar göstermesi, Yahudilerin baş cengâveri (savaşçısı) Merhab'ı bir hamlede yere sermesi. 
 - Fedek Yahudileri’nin vergiye bağlanması. 
 - Bir Yahudi kadının Hz. Muhammed'i (zehirli etle) zehirleme girişimi. 
 - Peygamberimizin Hz. Safiyye ile evlenmesi.
 - Mut’a nikâhının yasaklanması. 
 - Mekke'den Habeşistan'a göçmüş olan müslümanların Câferi Tayyar başkanlığında Medine'ye dönmeleri. Necâşi tarafından Peygamberimize gıyaben nikâhlanan Ümmü Habibe vâlidemiz de bu kafiledeydi.
- Bizans-İran savaşı. İran’da müthiş veba salgını. 
 629 - Hudeybiye Antlaşması hükümlerine göre müslümanların Kâbe'yi ziyaret etmeleri (Umret’ül Kazâ). 
 - Halid bin Velid ve Amr İbnü’l As'ın müslüman olup Medine’de müslümanlara katılması.
- İran’ın Yemen Vâlisi Bazan’ın Müslüman oluşu. 
- Mu’te Harbi. İslam sancaktarı Zeyd bin Hârise, Caferi Tayyar ve Abdullah bin Revâha'nın peşi peşine şehit olmaları. Halid bin Velid’in askerî dirâyeti sayesinde üç bin kişilik İslam ordusunun, yüz bin kişilik Bizans ordusuna zor anlar yaşatması ve ordunun fazla zâyiat vermeden geri çekilmesi. Mu’te Savaşı, Suriye’de müslümanların Bizans'la ilk karşılaşması idi.
 - 
Zâtu’s-Selâsil Olayı’nda Amr İbnü’l As’ın kumandanlık etmesi. 
630 - Mekke'nin Fethi, Kâbenin putlardan temizlenmesi. Gâlibin mağlupları toptan affederek dünyada eşine rastlanmayan bir büyüklük göstermesi. İşte İslâm İnkı-lâbı!.. 
 - Ebû Süfyan ve oğlu Muaviye’nin Müslüman oluşu. 
 - Huneyn Gazâsı ve Evtas Savaşı. 
 - Taif’in muhasarası, putlarının Ebû Süfyan ve Mugîre’nin eliyle yıkılması. 
 - Savaş esirleri arasında (Halime’nin kızı) süt kardeşi Şeymâ’yı görünce serbest bırakması ve Hevâzîn heyetine bütün esirlerin serbest bırakıldığını bildirmesi. 
 - Savaş ganimetlerinden müellefe-i kulûba (kalpleri islâma ısındırılacak olanlara) hisse 
verilmesi.
 - Çevredeki bazı Arap emirliklerine elçiler göndermesi. 
 - Kasîde-i Bürde şairi Kâ'b bin Züheyr'in Peygamberimizin huzuruna gelerek “Bânet Suâdü” diye başlayan meşhur kasîdesini okuması ve "Peygamber etrafı aydınlatan bir meşaledir, her fenâlığı kökünden kazıyan Allah'ın kılıçlarından biri-dir" beytini söyleyince Efendimizin çok memnun olması ve Hırka-i Şerîf’ini hediye etmesi. 
 - Kızı Hz. Zeyneb'in vefatı. Eşi Mâriye’den oğlu İbrahim’in doğumu. 
 - Mescid-i Nebevîde üç basamaklı bir minber yapılması. 
 - Tebük Seferi. Peygamberimizin son gazâsı. Bir çatışma olmadı ama çok zor şartlar altında dünyanın en büyük devleti olan Bizans’a karşı 30 bin kişilik bir or-dunun gönderilebilmesi askerî ve siyâsî bir zaferdir.  - 
Münafıkların Tebük Seferi'ne katılmaktan kaçınmaları ve toplandıkları fesat yuvası Mescid-i Dırar'ın yıktırılması. 
 - Sulh ve sükûn devresi. Elçiler yılı (Senetü’l Vüfûd). 70 kadar kabileye heyetler ve muallimler gönderilmesi, bütün kabilelerden gelen heyetlerin Müslüman olduk-larını arz etmeleri.  - 
Sevgili oğlu İbrahim'in vefatı. Necâşî için gâib namazı kılması.
631 - Hz. Ebubekir’in hac emirliği.
632 - Peygamberimizin (ilk ve son) Vedâ Haccı ve yüz bini aşkın hacıya yaptığı Vedâ Hutbesi. İnsan Hakları Evrensel Beyannâmesi’nden asırlarca önce insan haklarının ilânı. 
- Müslümanlığın hemen hemen bütün Arabistan’a yayılması. (M. Hamîdullah’ın tahminine göre müslümanların sayısı bu sırada 400. 000 idi.) - 
Peygamberimizin Bakî Mezarlığı'na esrârengiz bir ziyaret yaparak âhirete göçmüş mü'minleri selamlaması ve şehidlere duası. 
 - Vefâtından üç gün önce Hz. Ali ile Fahd’a dayanarak mescide gelip cemaata namaz kıldırması, ashâbına hayır temennîlerde ve son tavsiyelerde bulunması.

 FIKIH 
1-Havelanü havl---Zekatı verilecek olan malın üzerinden bir kamari yılın geçmesidir.
2-Hayızın en az müddeti hanefide ve şafide  3---1 gündür.
3-Loğusalıktaki en az müddet-------------40---60  gündür.
 4-Cuma namazındaki---------------------- cemaat sayısı--------imam dahil  4—40 tır.
 5-Bayram namazlarındaki zevait tekbiri -----birinci rekatta  3—7 dir. 6-Mest üzerine meshin müddeti--- mukimde1 gün,1 gecedir. Misafire 3 gün,3gecedir. 7-

İSTİHLAF----------namazda abdesti bozulan imamın yerine birin tayin etmesidir.
 8-Güneş tutulması namazı ---------–küsuf, ay tutulması namazı ise husüf namazıdır.
 9-İbnüssebil—yol oğlu, yolcu,yolda kalan,gurbette kalan demektir.
 10-İLA—Erkeğin hanımına dört ay veya daha fazla yaklaşmayacağına dair yemin etmesidir.
 11-İSAR—Kişinin kendisi ihtiyaç içinde bulunsa bile başkalarının ihtiyacını karşılamaktır.
 12-İSTİANE—Tek başına yapamayacağı bir işte başkasından yardım talep etmektir.
 13-MEFKÜD—Kaybolmuş, hayatta olup olmadığı bilinmeyen kişidir. Bu kişi 4 yıl beklenir
 Evli ise mahkemede boşanmış kabul edilir. Kadın iddet bekler başkasıyla evlenir.

14-MÜDRİK
Müdrik "idrak etmiş, yetişmiş, kavuşmuş" gibi anlamlara gelir. İlmihal ıstılahında, namazı tamamen imamla birlikte kılan kimseye müdrik denir. İmama en geç birinci rek‘atın rükûunda yetişen kimse o rek‘ata yetişmiş sayılır ve müdrik adını alır

 15-LÂHİK: 

İmamla birlikte namaza başlamasına rağmen, namaz esnasında başına gelen bir 
durum sebebiyle namaza ara vermek zorunda kalan ve bu sebe
ple namazın bir kısmını imamla birlikte kılamayan kimseye lâhik denir

16-MESBÛK:  
İmama namazın başında değil, birinci rek‘atın rükûundan sonra, ikinci, üçüncü veya dördüncü rek‘atlarda uyan kimseye mesbûk denir. Son rek‘atın rükûundan sonra imama uyan kimse bütün rek‘atları kaçırmış olur. 
 Mesbûkun hükmü, kaçırdığı yani imamla birlikte kılamadığı rek‘atları kazâya başladıktan sonra, tek başına namaz kılan kimse gibidir.

17-fürû-i fıkıh:  Fıkhın, şer‘î delillerden elde edilen fıkhî hükümleri sistematik tarz
da ele alan 
dalına delillerden hüküm elde etme metodunu inceleyen dalına da usûl-i fıkıh denir.

18-İCMÂ: Fıkıh usulü terimi olarak icmâ’ "Muhammed (s.a.) ümmetinden olan müctehidlerin Hz. Peygamber'in vefatından sonraki herhangi bir devirde şer‘î bir meselenin hükmü üzerinde 
fikir birliği etmeleridir"

19-KIYAS: 
Fıkıh usulü terimi olarak kıyas, "naslarda (Kitap ve Sünnet'te) hükmü bulunmayan fıkhî meseleye, aralarındaki illet (gerekçe) birliği sebebiyle, naslarda düzenlenmiş meselenin hükmünü vermek" şeklinde tanımlanır

20-İSTİHSAN: 
 İstihsan, müctehidin bir meselede, özel bir delil sebebiyle, o meselenin benzerlerinde verdiği hükümden vazgeçip başka bir çözümü benimsemesi, ya da iki farklı kıyas imkânı bulunduğunda, ilk bakışta dikkat çekmeyen kıyası (kapalı kıyası) gerekçe birliği açısından daha güçlü bulduğu için açık kıyasa tercih etmesidir

21-İSTİSLÂH(MESÂLİH-İ MÜRSELE) İslâm hukuk terminolojisinde maslaha terimi geniş anlamda kullanıldığında, hem "yarar sağlama"yı hem "zararı savma"yı ifade eder, delilini benimseyip Kullanmak. Sulh olmak anlamındadır.
 22-İstiska-Yağmur yağması içi istiğfarda bulunup, dua etmeleri, namaz kılmalarıdır.
 23-Kavme—Namazda rükudan kalkarken secdeye gitmeden önce iyice doğrulmaktır.
 24-İstinbat—Nasslardan hüküm çıkarmak anlamına gelir


25-İSTİSHÂB:
 Fıkıh usulü terimi olarak istishâb, daha önce varlığı bilinen bir durumun –aksine delil bulunmadıkça–
 varlığını koruduğuna hükmetme yöntemidir

26-SEDD-İ ZERÂİ: 
Harama, kötü ve zararlı bir sonuca vasıta olan davranışların yasaklanması, kötülüğe giden yolların kapatılması demektir.
27-MENDUP: 
Mendup, teşvik edilen, yapılması kesin olmayan bir tarzda istenen, yani farz ve vâcip olmayan davranışların genel adıdır. Sünnet, müstehap kavramıda kullanılır. mendup 3 e ayrılır. sünneti müekkede, s.gayri müekkede, süneni zevaid
28-Sünneti müekkede---Hz peygamberin devam ettigi fakat bağlayıcı olmadığını göstermek maksadıyla bazen terk ettiği sünnetlerdir. Ezan, sabah, öğlenin sünneti ki bu sünnetlere de sünneti Hüda denir. bunun terki kınamayı gerektirir.
29-Sünneti gayri müekkede---hz peygamberin bazen yaptığı ibadet nevinden fiillerdir.ikindi ve yatsının ilk4 sünneti ki bunlara müstehab da denir.
30-Sünneti zevaid---Hz peygamberin dini tebliğ ve açıklama niteliği taşımayan,bir insan olarak yaptığı fiillerdir.yemesi içmesi giyinmesi gibi ,bunları yapmayan kınanmaz.
31-Mevzu hadis---Peygamber sav e ait olmayan ve bazı insanlar tarafından uydurulan 
sözlerdir.
32-SÜNNET---alışılmış yol demektir. hz peygamberden nakledilen söz,fiil,ve tekrirlerdir.
33-Mütevatir sünnet—yalan üzerinde birleşmeleri aklen mümkün olmayacak sayıda bir sahabenin rivayet ettiği haberdir.bununla amel etmek farzdır inkarı küfürdür.
34-MÜSTEHAP 
Sözlükte, "sevimli olan, tercih edilen ve güzel bulunan iş" demektir. Hz. Peygamber'in 
bazan işleyip bazan terkettiği, âlimlerin ve sâlih kulların öteden beri yapageldikleri ve tavsiye ettikleri fiil ve davranışlara dinî terminolojide müstehap denilir.
 35-CÂİZ
 Câiz sözlükte "geçip gitmek, mümkün, serbest ve geçerli olmak" anlamlarına gelen "cevâz" kökünden türetilmiş bir isim olup fıkıh terimi olarak, dinen veya hukuken yapılmasına müsaade edilen fiilleri ifade eder.
 36-MEKRUH 
Mekruh sözlükte "sevilmeyip kerih, nahoş görülen şey" demektir. Bunun mastarı olan kerâhet de sözlükte “çirkinlik, sevimsizlik, bir şeyi sevmemek ve hoşlanmamak” gibi anlamlara gelir. Fıkıh terimi olarak ise mekruh, şâriin yapılmamasını kesin ve bağlayıcı olmayan tarzda istediği fiil ve davranışlardır.
37-Tahrîmen Mekruh 
Bu, şâriin yapılmamasını kesin ve bağlayıcı tarzda istediği bir fiil 
olmakla birlikte, bu talep haber-i vâhid gibi zannî bir delil ile sabit olmuştur. Bu tür mekruh harama yakın olup, vâcibin karşıtıdır. İki kişi arasında yapılan bir akdi bozmak üzere yeni bir 
fiyat teklif etmek,
38-Tenzîhen Mekruh 
Bu, şâriin yapılmamasını kesin ve bağlayıcı olmayan bir tarzda istediği fiildir. Bu tanım, cumhûr-ı fukahânın mekruh tanımına uygundur. Tenzîhen mekruh, helâle yakın olup, mendubun karşıtıdır. İkindi namazından sonra, güneşin batmasından az önce nâfile namaz kılmak, soğan, sarımsak yiyerek camiye gitmek,
39-Haram li-aynihî. 
Şâriin, bizzat kendisindeki kötülük sebebiyle, baştan itibaren ve temelden haramlığına hükmettiği fiildir. Zina, hırsızlık, adam öldürme, dinen murdar sayılan eti yeme, 
evlenme mânii olanlarla evlenme gibi.
40-Haram li-gayrihî. 
Aslında meşrû ve serbest olduğu halde, haram kılınmasını gerekli kılan 
geçici durumla ilgili olan fiildir. Meselâ, bayram gününde oruç tutmak böyledir